Sport może przyczyniać się do zwiększania ogólnego dobrobytu w Europie i pomagać w rozwiązywaniu szerszych problemów społecznych takich jak rasizm, wykluczenie społeczne oraz różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn. Przynosi on całej UE istotne korzyści gospodarcze i stanowi ważny instrument w jej stosunkach zewnętrznych. Jest jednak dziedziną, w której UE własne kompetencje posiada dopiero od stosunkowo niedługiego czasu, mianowicie od wejścia w życie traktatu lizbońskiego w grudniu 2009 r.
UE odpowiada za opracowanie polityki opartej na przesłankach empirycznych, a także za wspieranie inicjatyw w dziedzinie współpracy i zarządzania z korzyścią dla aktywności fizycznej i sportu w całej Europie. Na lata 2014-2020 po raz pierwszy w ramach programu Erasmus+ ustanowiono specjalną linię budżetową, aby wspierać projekty i sieci w dziedzinie sportu.
Wśród obszarów polityki sportowej UE znajdują się:
- rola sportu w społeczeństwie,
- ekonomia sportu,
- uczciwość w sporcie,
- sport w kontekście międzynarodowej współpracy i stosunków zewnętrznych.
11 lipca 2007 r. została przyjęta przedstawiona przez Komisję Europejską Biała księga na temat sportu – pierwsza kompleksowa inicjatywa UE w dziedzinie sportu. Przewidziano w niej realizację szeregu celów, takich jak m.in. wzmocnienie społecznej roli sportu, promowanie zdrowia publicznego dzięki aktywności fizycznej, wspieranie działalności w ramach wolontariatu, wzmocnienie gospodarczego wymiaru sportu i ułatwienie swobodnego przepływu zawodników, zwalczanie dopingu, korupcji i prania pieniędzy oraz kontrolowanie praw mediów.
Biała księga utorowała drogę dla komunikatu Komisji ze stycznia 2011 r., dotyczącego oddziaływania traktatu lizbońskiego na sport, pt. „Rozwijanie europejskiego wymiaru sportu”. Podkreślono tam m.in. potencjał sportu umożliwiający wniesienie znaczącego wkładu w realizację celów ogólnych strategii „Europa 2020” na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, a także zauważono, że sport zwiększa szanse na zatrudnienie i sprzyja włączeniu społecznemu.
Obecnie najważniejszym dokumentem dotyczącym europejskiej polityki w zakresie sportu jest plan prac UE w dziedzinie sportu. Aktualny plan prac UE w dziedzinie sportu na lata 2017-2020 został przyjęty 23 maja 2017 r. przez Radę ds. Edukacji, Młodzieży, Kultury i Sportu i obejmuje czas do końca 2020 r. Jego kluczowe zagadnienia to:
- sport i społeczeństwo, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii włączenia społecznego, a także trenerów sportowych, mediów, środowiska, zdrowia, edukacji i dyplomacji sportowej,
- wymiar gospodarczy, przede wszystkim innowacje w sporcie oraz sport a jednolity rynek treści cyfrowych,
- uczciwość w sporcie, ze zwróceniem szczególnej uwagi na dobre zarządzanie, ochronę nieletnich, przeciwdziałanie praktyce ustawiania wyników zawodów sportowych oraz na zwalczanie dopingu i korupcji.
Unijna polityka dotycząca sportu realizowana jest obecnie głównie poprzez program Erasmus+. Środki w wysokości 1,8% jego rocznego budżetu przeznacza się na działalność związaną ze sportem, a celem jest wspieranie partnerstwa współpracy oraz niekomercyjnych europejskich imprez sportowych. Program ma również przyczyniać się do wzmacniania bazy faktograficznej wykorzystywanej do celów kształtowania polityki, tj. do finansowania badań. W ramach programu wspiera się ponadto dialog z odpowiednimi zainteresowanymi stronami w Europie.
W dniu 30 maja 2018 r. Komisja opublikowała wniosek dotyczący rozporządzenia ustanawiającego przyszły program Erasmus+ na lata 2021-2027. We wniosku tym utrzymano środki na sport w wysokości 1,8% budżetu ogólnego oraz włączono sport do działań podstawowych 1 (mobilność edukacyjna) i 3 (wspieranie rozwoju polityki i współpracy). Parlament zmienił i zatwierdził tę propozycję w marcu 2019 r.
W ramach innych działań, Unia Europejska co roku od 2015 r. promuje Europejski Tydzień Sportu na szczeblu UE oraz na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, który składa się z szeregu inicjatyw mających na celu zachęcanie obywateli europejskich do podejmowania aktywności fizycznej. UE wspiera również włączenie społeczne migrantów za pośrednictwem sportu – włączenie społeczne to jeden z priorytetów UE związanych z rolą sportu w społeczeństwie.
Opracowanie: Biuro Wielkopolski w Brukseli na podst. Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego
Więcej informacji:
Dyrekcja Generalna ds. Edukacji, Młodzieży, Sportu i Kultury
