Komisja przedstawiła białą księgę w sprawie obronności europejskiej

flaga UE

Komisja i Wysoka Przedstawicielka przedstawiły białą księgę w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030. Komisja przedstawiła również w ramach planu ReArm Europe/Gotowość 2030, ambitne środki w dziedzinie obronności zapewniające państwom członkowskim UE dźwignie finansowe w celu pobudzenia szybkiego wzrostu inwestycji w zdolności obronne.

Plan ReArm Europe/Gotowość 2030 wzmacnia ogólnoeuropejskie zdolności obronne za pomocą nowych środków finansowych, a w białej księdze określono nowe podejście do obronności i potrzeby inwestycyjne.

Jest to reakcja na pilną potrzebę wsparcia Ukrainy w perspektywie krótkoterminowej, a równocześnie niezbędny długoterminowy plan poprawy bezpieczeństwa i obrony w Europie.

Biała księga w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030

Jak zapowiedziała przewodnicząca Ursula von der Leyen w wytycznych politycznych, ostatnie kilka lat ujawniło chroniczne niedoinwestowanie i nieefektywność wydatków, jeśli chodzi o zdolności wojskowe Europy. Komisja i Wysoka Przedstawicielka przedstawiły zatem białą księgę w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030, która określa ramy nowego podejścia i wskazuje potrzeby inwestycyjne Europy.

W białej księdze przedstawiono rozwiązania mające na celu wyeliminowanie krytycznych braków w zdolnościach i zbudowanie silnej bazy przemysłowej sektora obronnego. Zaproponowano w niej państwom członkowskim, jak dokonywać dużych inwestycji w obronność, jak zamawiać systemy obronne i budować gotowość europejskiego przemysłu obronnego w perspektywie długoterminowej. Ma to zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa Europy.  Europa musi inwestować w bezpieczeństwo i obronę kontynentu, a jednocześnie nadal wspierać Ukrainę w obronie przed rosyjską agresją. Aby skutecznie sprostać tym wyzwaniom, w białej księdze przedstawiono szereg kierunków działania:

• Eliminowanie braków w zdolnościach, ze szczególnym uwzględnieniem zdolności krytycznych określonych przez państwa członkowskie.
• Wspieranie europejskiego przemysłu obronnego przez agregację zapotrzebowania i upowszechnienie zamówień realizowanych w ramach współpracy.
• Wspieranie Ukrainy przez zwiększenie pomocy wojskowej i pogłębienie integracji europejskiego i ukraińskiego przemysłu obronnego.
• Pogłębienie unijnego rynku obronnego, również przez uproszczenie przepisów.
• Przyspieszenie transformacji obronności przez innowacje radykalne, takie jak sztuczna inteligencja i technologia kwantowa.
• Zwiększenie europejskiej gotowości na najgorsze scenariusze przez poprawę mobilności wojskowej i gromadzenia zapasów oraz wzmocnienie granic zewnętrznych, w szczególności granicy lądowej z Rosją i Białorusią.
• Wzmocnienie partnerstw z krajami o podobnych poglądach na całym świecie.

Plan ReArm Europe/Gotowość 2030

Zgodnie z zapowiedzią przewodniczącej Ursuli von der Leyen plan ReArm Europe/Gotowość 2030 umożliwia wydatkowanie środków o wartości ponad 800 mld euro, w oparciu o następujące filary:

1. Uwolnienie finansowania publicznego na obronność na szczeblu krajowym

Komisja zachęca państwa członkowskie do uruchomienia krajowej klauzuli wyjścia przewidzianej w pakcie stabilności i wzrostu, która zapewni im dodatkową przestrzeń w budżecie na zwiększenie wydatków na obronność w zgodzie z unijnymi regułami fiskalnymi.

Zapewniona musi być stabilność finansów publicznych, dlatego odstępstwo będzie ograniczać się do:

• wzrostu wyłącznie wydatków na obronność, na podstawie kategorii statystycznej „obrona narodowa” w klasyfikacji funkcji sektora instytucji rządowych i samorządowych (COFOG); 

• maksymalnie 1,5 % PKB w każdym roku uruchomienia krajowej klauzuli wyjścia;
• okresu czterech lat. 

2.  Nowy Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE)

W kontekście bieżących wyjątkowych okoliczności Komisja pozyska do 150 mld euro na rynkach kapitałowych, korzystając ze swojego dobrze ugruntowanego jednolitego podejścia do finansowania, aby pomóc państwom członkowskim UE szybko i znacząco zwiększyć inwestycje w zdolności obronne Europy. Środki te zostaną wypłacone zainteresowanym państwom członkowskim na żądanie, na podstawie ich planów krajowych.

Będą one wypłacane w formie konkurencyjnych i atrakcyjnych pożyczek o długim terminie zapadalności, które będą spłacane przez państwa członkowskie. Pożyczki będą zabezpieczone marginesem elastyczności w budżecie UE. Instrument SAFE umożliwi państwom członkowskim natychmiastowe i szybkie zwiększenie inwestycji w obronność przez wspólne zamówienia kierowane do europejskiego przemysłu obronnego, koncentrujące się na priorytetowych zdolnościach. Przyczyni się to do zapewnienia interoperacyjności, przewidywalności i zmniejszenia kosztów silnej europejskiej bazy przemysłowej sektora obronnego. Ukraina i państwa EFTA/EOG będą mogły przystępować do wspólnych zamówień i możliwy będzie zakup od przemysłu działającego w tych krajach.

Instrument SAFE umożliwi przystąpienie do wspólnych zamówień i udział w zagregowanym zapotrzebowaniu również krajom przystępującym, krajom kandydującym, potencjalnym krajom kandydującym oraz krajom, które podpisały z UE partnerstwa w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Kraje te mogą również negocjować konkretne, wzajemnie korzystne umowy dotyczące udziału ich przemysłu obronnego w takich zamówieniach.

3. Wykorzystanie grupy EBI i mobilizacja kapitału prywatnego przez przyspieszenie tworzenia unii oszczędności i inwestycji

Plan ReArm Europe/Gotowość 2030 zakłada również udział Grupy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, która ma rozszerzyć zakres swoich pożyczek na projekty w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa, przy jednoczesnym zachowaniu zdolności finansowania. Nie tylko pozwoli odblokować znaczne środki finansowe, ale będzie to również pozytywny sygnał dla rynków.

Same inwestycje publiczne nie wystarczą, aby zaspokoić potrzeby inwestycyjne różnych rodzajów przedsiębiorstw przemysłu obronnego – od start-upów po firmy o dobrze ugruntowanej pozycji. Dzięki przyjętej dziś przez Komisję strategii na rzecz unii oszczędności i inwestycji łatwiej będzie przekierować oszczędności prywatne na bardziej wydajne rynki kapitałowe, a osobom, które chcą inwestować w obronność, łatwiej będzie lokować inwestycje w krytycznych sektorach, takich jak obronność.

Więcej informacji

Biała księga w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030

Komunikat w sprawie uwzględniania wyższych wydatków na obronność

Rozporządzenie ustanawiające Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE)

Pytania i odpowiedzi na temat białej księgi w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030

Pytania i odpowiedzi na temat planu ReArm Europe/Gotowość 2030

Zestawienie informacji na temat białej księgi w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030

Zestawienie informacji na temat planu ReArm Europe/Gotowość 2030

Materiały audiowizualne

Źródło: Komisja Europejska