jabłka sad
Dla Polski jabłko to szczególny owoc i powód do dumy. Jesteśmy największym producentem jabłek w Europie i czwartym na świecie, a ich smak i jakość doceniają zagraniczni odbiorcy. Dlatego właśnie jabłko jest owocem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Polskimi jabłkami będą częstowani uczestnicy wydarzeń prezydencji w Polsce i Brukseli.
To nawiązanie do działania z 2011 r., kiedy prezydencja promowała polskie truskawki i wyjątkowa promocja polskiego rolnictwa. Wybierając nasze jabłka, uczestnicy spotkań mogą doświadczyć autentycznego smaku Polski, jednocześnie wspierając polskich sadowników. Będą to jabłka, które zostały wpisane do unijnego rejestru jako Chronione Oznaczenie Geograficzne – to wyróżnik przyznawany produktom regionalnym najwyższej jakości.
Jabłka w Polsce w liczbach
Produkcja jabłek w Polsce to:
- 150 tys. hektarów sadów jabłoniowych (najwięcej w Unii Europejskiej)
- 80,5 tys. gospodarstw
- ok. 4 mln ton rocznie produkcji
- 817 tys. ton eksportu w 2023 r.
- 50-70 proc. krajowej produkcji tych owoców to przetwórstwo
Polskie jabłka ekologiczne
Produkcja jabłek ekologicznych w Polsce to:
- 5,5 tys. ha ekologicznych sadów jabłoniowych;
- 172 tys. ton ekologicznych jabłek;
- 2 tys. ha sadów w trakcie przestawiania na produkcję ekologiczną
- 4. miejsce w UE po Niemczech (8 tys. ha), Włoszech (8,8 tys. ha) i Francji 17,7 tys. ha);
Jabłka ekologiczne produkowane są głównie na Mazowszu. Produkcja ekologiczna charakteryzuje się ścisłym ograniczeniem stosowania syntetycznych środków ochrony roślin oraz nawozów sztucznych, co korzystnie wpływa na stan środowiska.
Produkty ekologiczne znakowane są europejskim logo produkcji ekologicznej (zielony liść), obok którego znajduje się numer jednostki certyfikującej (akronim PL-EKO oznacza, że produkt został wytworzony w Polsce) oraz informacja o miejscu pochodzenia surowców, przykładowo „Rolnictwo UE”, „Rolnictwo-Polska”.
Przetwórstwo jabłek w Polsce – przede wszystkim soki
Spośród 4,2 mln ton jabłek produkowanych w Polsce, w zależności od sezonu aż 50-70 proc. trafia do przetwórstwa. Naszymi flagowymi produktami przetwórstwa są soki jabłkowe w formie skoncentrowanej i nieskoncentrowanej.
Większość produkowanego w Polsce koncentratu soku jabłkowego (KSJ) jest eksportowana, a jego głównym odbiorcą (około 40 proc.) są Niemcy. W ostatnich latach zwiększa się produkcja w Polsce nieskoncentrowanego soku jabłkowego (NFC, z ang. not from concentrate), co wynika z rosnącego popytu na te soki w krajach UE. Polski sok NFC jest eksportowany głównie do Niemiec i Austrii. Inne polskie produkty przetwórstwa jabłek to m.in. musy, powidła, jabłka prażone czy nadzienia do cukierków.
Gdzie trafiają polskie jabłka?
Polskie jabłka trafiają przede wszystkim na następujące rynki:
- wśród państw UE: do Niemiec i Rumunii, a także do Hiszpanii, Szwecji, Holandii i Francji;
- wśród państw spoza UE: do Egiptu i Kazachstanu, a także na dalekie rynki, np. do Indii, Arabii Saudyjskiej czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich.
Krótka historia uprawy jabłoni w Polsce
W Polsce uprawa jabłoni ma bardzo bogate tradycje, sięgające czasów późnego Średniowiecza. Propagowanie sadownictwa i sprowadzenie wielu szlachetnych odmian jabłoni zawdzięczamy cystersom i benedyktynom. Z pewnością jednak nie śniło się naszym przodkom, że Polska będzie kiedyś największym producentem jabłek w Europie.
Okres dynamicznego rozwoju uprawy jabłoni w Polsce to lata 1918-1960. Autorem rewolucji w polskim sadownictwie, która miała miejsce po II wojnie światowej, był naukowiec, prof. Szczepan Pieniążek. Ten wybitny polski sadownik wiedzę zdobywał i propagował na uczelniach w Polsce i w Stanach Zjednoczonych, skąd po wojnie przyjechał z doktoratem.
Pierwszym jego osiągnięciem było doprowadzenie drzew do corocznego owocowania. Następne to wprowadzenie mniejszej liczby odmian, drzew niskopiennych i uprawy odmian amerykańskich. Dzięki pracom zapoczątkowanym przez prof. Pieniążka dziś możemy przechowywać owoce przez okrągły rok, od jednego zbioru do drugiego, nie tracąc na ich jakości. Ten reformator polskiego sadownictwa opublikował około 100 prac naukowych.
Źródło: polish-presidency.consilium.europa.eu
