Dwie trzecie Europejczyków zaciąga kredyt na zakup mebli, sprzętu AGD lub samochodu. Jednak zasady udzielania kredytów konsumenckich są nadal regulowane prawem krajowym. Parlament Europejski przyjął w drugim czytaniu propozycję otwarcia krajowych rynków kredytów konsumenckich, co przyczyni się do wzmocnienia konkurencji zapewniając jednocześnie ochronę interesów konsumentów i kredytodawców.
Proponowana dyrektywa ma na celu harmonizację pewnych podstawowych elementów prawnych, takich jak standardowe informacje podawane w reklamie, informacje udzielane przed zawarciem umowy, informacje zamieszczane w umowach, całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, prawo odstąpienia od umowy, przedterminowa spłata.
Autorem sprawozdania Parlamentu Europejskiego był niemiecki deputowany Kurt LECHNER (EPP-ED, DE).
Procedura legislacyjna
Pierwszy wniosek Komisji został przedstawiony jesienią 2002 roku i poddany pierwszemu czytaniu w Parlamencie Europejskim w kwietniu 2004 roku. Dopiero we wrześniu 2007 roku Rada przedstawiła
wspólne stanowisko w tej sprawie. Do głosowania nad wspólnym stanowiskiem Rady posłowie zgłosili 63 poprawki, z tego dwie zmieniające treść całej propozycji. Jedna z nich została zgłoszona przez grupe EPP-ED, druga przez grupy PES i ALDE. W ostatniej chwili przed głosowaniem udało się osiągnąć porozumienie kompromisowe z Radą, którego podstawą stała się wersja projektu zgłoszona przez grupy PES i ALDE, poparta ostatecznie z niewielką zmianą przez grupę EPP-ED.
Co się zmieni?
Wraz z wejściem w życie dyrektywy konsumenci zyskają prawo do wyboru najkorzystniejszej oferty kredytowej w swoim lub innym kraju członkowskim UE, a także dostęp do produktów bankowych niedostępnych w kraju ich pochodzenia.
Dyrektywa określa także wymogi związane z przekazywaniem informacji finansowych związanych z kredytem w kampaniach reklamowych. Klienci powinni zyskać poczucie, że dokonują świadomego wyboru produktu, a kredytodawcy będą musieli informować o stopie procentowej oraz wszelkich opłatach stanowiących całkowity koszt kredytu.
Harmonizacja obejmie wymogi informacyjne przed zawarciem umowy i informacje umowne. Łatwiej będzie obliczyć całkowity koszt kredytu. Również bankom łatwiej będzie oferować swoje produkty klientom z całej Unii Europejskiej, a gospodarka UE będzie mogła wykorzystać potencjał rynku kredytów konsumenckich, który jest szacowany na 800 mld euro rocznie. Zniesienie barier powinno zaowocować zwiększeniem konkurencji, a co za tym idzie, poprawą jakości świadczonych usług i większą różnorodnością dostępnych produktów bankowych dla klientów.
Obowiązki informacyjne
Kredytodawca będzie zobowiązany do przekazywania potencjalnemu klientowi informacji pozwalających na podjęcie odpowiedzialnej decyzji. Ma to zapobiec nadmiernemu zadłużaniu się klientów. Kredytodawca będzie musiał ocenić wypłacalność klienta w oparciu o informacje zgromadzone w bankowych bazach danych. Klienci, którym bank odmówi udzielenia kredytu będą mogli zażądać wglądu do informacji na swój temat w bazie danych i dokonania korekt wszelkich nieprawidłowych zasadniczych danych.
Informacje potrzebne do porównania różnych ofert w celu podjęcia decyzji, czy zawrzeć umowę o kredyt klient powinien otrzymać w postaci Standardowego europejskiego arkusza informacyjnego, przed związaniem się umową o kredyt. Jeżeli umowa zostanie zawarta na żądanie konsumenta z zastosowaniem środków porozumiewania się na odległość, kredytodawca dostarczy konsumentowi pełnych informacji dotyczących umowy przedwstępnej za pomocą tego samego formularza natychmiast po zawarciu umowy o kredyt.
Wcześniejsza spłata kredytu i odstąpienie od umowy
Ten zapis proponowanej dyrektywy był do ostatnich chwil przedmiotem twardych negocjacji między przedstawicielami Parlamentu i Rady, jak również między grupami politycznymi w samym Parlamencie.
Proponowana dyrektywa zagwarantuje klientom prawo do wcześniejszej spłaty zaciągniętego kredytu, a kredytodawcom prawo do sprawiedliwej i obiektywnie uzasadnionej rekompensaty za ewentualne koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą kredytu, pod warunkiem, że przedterminowa spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu jest stała.
W wyjątkowych przypadkach kredytodawca będzie mógł zażądać wyższej rekompensaty (niż koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą), jeśli udowodni, że poniesie stratę z powodu różnicy w wysokości stopy referencyjnej w chwili udzielania kredytu i w chwili jego przedterminowej spłaty.
Rekompensata nie może przekraczać 1% spłacanej przed terminem części kwoty kredytu, jeżeli okres pomiędzy przedterminową spłatą a uzgodnionym wygaśnięciem umowy o kredyt przekracza jeden rok. Jeżeli okres ten nie przekracza jednego roku, rekompensata nie może przekraczać 0,5% spłacanej przed terminem części kwoty kredytu.
Rekompensata nie może być wyższa niż kwota odsetek, jakie konsument zapłaciłby w okresie pomiędzy przedterminową spłatą a uzgodnionym wygaśnięciem umowy o kredyt.
Dyrektywa określa także sytuacje, kiedy nie będzie można żądać rekompensaty za przedterminową spłatę (jeżeli spłata została dokonana na mocy umowy ubezpieczenia zawartej w celu zabezpieczenia spłaty kredytu, w przypadku kredytów w rachunku bieżącym lub jeżeli spłata przypada na okres, w którym stopa oprocentowania kredytu nie jest stopą stałą).
Kredytobiorca będzie mógł w terminie 14 dni odstąpić od umowy. W przypadku umowy o kredyt wiązany okres ten może być skrócony do trzech dni na życzenie kredytobiorcy, na przykład w sytuacji, gdy zależy mu na szybszym otrzymaniu dostawy lub skorzystaniu z towarów lub usług finansowanych na mocy umowy kredytowej.
Zakres dyrektywy
Zgodnie z kompromisową propozycją posłów regulacjami objęte zostaną umowy o kredyt konsumencki o wartości od 200 do 75000 euro. Zakresem dyrektywy nie będą objęte będą transakcje dokonywane za pomocą kart debetowych z odroczonym terminem płatności, za które pobierane są tylko niewielkie opłaty. Dyrektywa nie obejmie również umów o kredyt w rachunku bieżącym i kredytów hipotecznych.
Dyrektywa przyjęta przez Parlament po zatwierdzeniu przez Radę wejdzie w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Państwa członkowskie będą mieć dwa lata na przyjęcie i publikację przepisów wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do jej wykonania.
Autor: Parlament Europejski
