W 2020 r. w Unii Europejskiej u 2,7 mln osób wykryto raka, a kolejnych 1,3 mln osób, w tym ponad 2 tys. młodych ludzi, zmarło na raka. Jeżeli nie zostaną podjęte zdecydowane działania, liczba zachorowań na raka wzrośnie o 24 proc. do 2035 r., co oznacza, że stanie się on główną przyczyną zgonów w UE. W tym celu Komisja Europejska przygotowała Europejski plan walki z rakiem, który otrzyma finansowanie w wysokości 4 mld euro, w tym 1,25 mld euro z przyszłego Programu UE dla zdrowia.
Nowe podejście UE do wykrywania nowotworów – więcej skuteczniejszych badań przesiewowych
W 2022 r. Komisja Europejska przedstawiła nowe podejście, które ma pomóc państwom członkowskim w poprawie wskaźników wykorzystania badań przesiewowych w kierunku raka. Proponowane zalecenie koncentruje się na profilaktyce i wykrywaniu nowotworów na wczesnym etapie. Celem jest zwiększenie liczby badań przesiewowych, by objąć nimi więcej grup docelowych i więcej rodzajów nowotworów.
Zrównoważona profilaktyka nowotworów ratuje ludzkie życie
Skuteczne strategie profilaktyki onkologicznej mogą zapobiegać zachorowaniom, ratować ludzkie życie i zmniejszać cierpienie. Państwa UE mogą wspólnie dążyć do realizacji następujących celów:
- pokolenie wolne od tytoniu: zadbanie o to, by do 2040 r. tytoniu używało mniej niż 5 proc. ludności
- ograniczenie szkodliwego spożywania alkoholu zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju ONZ (względne ograniczenie szkodliwego spożywania alkoholu o co najmniej 10 proc. do 2025 r.) oraz ograniczenie ekspozycji młodych ludzi na reklamy alkoholu
- ograniczenie zanieczyszczenia środowiska poprzez dostosowanie unijnych norm jakości powietrza do wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia oraz ograniczenie narażenia na substancje rakotwórcze i promieniowanie
- podnoszenie poziomu wiedzy i kompetencji zdrowotnych w celu promowania zdrowszego stylu życia.
Wczesne wykrywanie za pomocą badań przesiewowych może pomóc w zwalczaniu chorób nowotworowych. Między państwami członkowskimi utrzymują się jednak nierówności w dostępie do tych badań. Liczba poddanych badaniom osób zagrożonych chorobą różni się w poszczególnych państwach członkowskich. Waha się ona:
- 6–90 proc. raka piersi
- 25–80 proc. raka szyjki macicy
Zgodnie z nowym podejściem do wykrywania raka zaproponowanym w 2022 r. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie, aby do 2025 r. 90 proc. osób UE kwalifikujących się do badań przesiewowych w kierunku raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego, miało możliwość skorzystania z takich badań. W zaleceniu rozszerzono również zorganizowane badania przesiewowe w kierunku raka, aby objąć nimi nowotwory płuc, prostaty i – w pewnych okolicznościach – żołądka.
Równy dostęp do diagnostyki i leczenia nowotworów
Każdy człowiek, niezależnie od miejsca zamieszkania, powinien mieć takie samo prawo do wysokiej jakości opieki, diagnostyki i leczenia, taki sam dostęp do leków i takie same nadzieje na przeżycie. Jednak różnice we wskaźniku przeżyć po leczeniu raka piersi między poszczególnymi krajami wynoszą 20 proc., a wskaźnik 5-letnich przeżyć w przypadku raka jelita grubego waha się od 49 proc. do 68 proc.
Unijny plan walki z rakiem przewiduje unijną platformę mającą na celu poprawę dostępu do leków przeciwnowotworowych. Planuje się również zapewnienie pracownikom zajmującym się nowotworami wsparcia w formie programu szkoleń międzyspecjalistycznych.
Poprawia się jakości życia pacjentów chorych na raka
Szacuje się, że dzięki postępom we wczesnym wykrywaniu, skutecznym terapiom i leczeniu podtrzymującemu ponad 12 mln osób w Europie, które pokonały raka w tym około 300 tys. dzieci, które pokonały raka. Chociaż jest to powód do optymizmu, konieczne jest również zapewnienie odpowiedniej dalszej opieki, dostępu do ochrony socjalnej i równego dostępu do usług finansowych, w tym ubezpieczeń.
Oprac. na podstawie strony Komisji Europejskiej