Euro
W ubiegłym tygodniu rozpoczęto konsultacje dotyczące Umowy Partnerstwa – dokumentu określającego, w jaki sposób zostaną zainwestowane fundusze unijne w ramach Wieloletnich Ram Finansowych 2021-2027. Polska otrzyma 76 mld euro w ramach Funduszu Spójności oraz Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji.
Umowa Partnerstwa określa cele i sposób inwestowania unijnych środków pochodzących z dwóch funduszy: Funduszu Spójności (Cohesion Fund), w ramach którego Polsce przypadnie 72,2 mld euro, oraz nowego Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (Just Transition Fund), gdzie nasz kraj dostanie 3,8 mld euro.
Jakie są kryteria wydawania środków?
Sposób wydatkowania pieniędzy w ramach polityki spójności zależy zarówno od potrzeb wynikających ze specyfiki danego państwa członkowskiego, jak i od priorytetów Unii Europejskiej w danej perspektywie finansowej. W wieloletnim budżecie na okres 2021-2027 UE kładzie szczególny nacisk na takie obszary, jak innowacje, cyfryzacja, walka ze zmianami klimatu oraz nowoczesny transport.
Na co zostaną wydane unijne fundusze?
Podobnie jak w poprzedniej perspektywie finansowej około 60 proc. środków z polityki spójności będzie przeznaczone na programy koordynowane na szczeblu krajowym. 40 proc. trafi natomiast na programy regionalne, zarządzane przez marszałków województw.
Największa część, bo aż ok. 25,5 mld euro zostanie przeznaczona na obszary, które dotychczas obejmował program Infrastruktura i Środowisko, czyli m.in. inwestycje infrastrukturalne, drogi, koleje, transport publiczny oraz ochrona środowiska. 8 mld euro rząd planuje przeznaczyć na innowacje oraz badania naukowe. 4,3 mld euro trafi na inicjatywy związane z nauką, edukacją oraz sprawami społecznymi, zaś 2 mld euro – do programu Polska Cyfrowa, koncentrującego się wokół cyfryzacji oraz zapewniania dostępu do szerokopasmowego internetu.
Dodatkowo 2,5 mld euro przeznaczone zostanie na program specjalnego wsparcia województw wschodniej Polski, zaś 4,4 mld euro przypadnie na program związany ze sprawiedliwą transformacją regionów górniczych. Środki z tego programu otrzymają województwa śląskie, małopolskie, dolnośląskie, wielkopolskie, łódzkie i lubelskie.
Oprócz tego mniejsze sumy trafią do innych programów, takich jak program pomocy żywnościowej (200 mln euro) czy programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej (0,56 mld euro).
Które województwa otrzymają najwięcej?
Rozdzielone zostały wstępnie także fundusze przeznaczone bezpośrednio dla regionów. Największą sumę otrzymać ma województwo śląskie, które w ciągu najbliższych siedmiu lat mierzyć się będzie z największymi wyzwaniami związanymi z transformacją energetyczną. Region ma otrzymać 2,365 mld euro.
Wśród województw, które mogą liczyć na największe sumy przydzielone przez rząd z unijnej kasy są także województwo lubelskie (1,768 mld euro), mazowieckie (1,67 mld euro), podkarpackie (1,661 mld euro) i łódzkie (1,631 mld euro). Najmniejsze sumy mają otrzymać województwo lubuskie (736 mln euro), opolskie (763 mln euro) i dolnośląskie (870 mln euro).
Z całej kwoty 3/4 środków zostało już podzielonych, natomiast 1/4 przeznaczono na rezerwę programową do podziału na późniejszym etapie programowania w czasie negocjacji kontraktu programowego. Według rządu środki podzielono między regiony według algorytmu obejmującego m.in. liczbę ludności i PKB na mieszkańca.
Sześć województw – śląskie, łódzkie, małopolskie, lubelskie, dolnośląskie i wielkopolskie – otrzyma ponadto 4,4 mld euro w ramach specjalnego programu poświęconego transformacji, na który będą składać się środki z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności.
Pięć celów unijnej polityki spójności 2021-2027
W nowych wieloletnich ramach finansowych polityka spójności opierać się będzie na pięciu celach, które zawierają w sobie konkretne obszary finansowania. Pierwszym celem jest „bardziej inteligentna Europa”, co oznacza inwestycje w innowacje, cyfryzację, transformację gospodarczą oraz wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw. Kolejny cel, „bardziej przyjazna dla środowiska bezemisyjna Europa” dotyczy ochrony środowiska naturalnego i obejmuje transformację sektora energetycznego, w odnawialne źródła energii oraz walkę ze zmianami klimatu.
„Lepiej połączona Europa” to wzmocnienie strategicznej infrastruktury transportowej i sieci cyfrowych, „Europa o silniejszym wymiarze społecznym” wiąże się m.in. z inwestycjami w zatrudnienie, edukację, umiejętności, integrację społeczną i równy dostęp do opieki zdrowotnej. Ostatni cel, „Europa bliżej obywateli” polega na wspieraniu oddolnych strategii rozwoju obszarów miejskich w całej UE.
Autor: Euractiv.pl
