ep
Unia Europejska zapoczątkowana została już w …. starożytności
Chociaż genezę Unii Europejskiej wskazuje się na okres po zakończeniu II wojny światowej, to pierwsze koncepcje integracji Europy pojawiały się już w starożytności: starożytni Grecy tworzyli amfiktionie, czyli związki miast-państw, a z kolei Rzymianie pod hasłem pax romana, chcieli na drodze podboju stworzyć imperium. W następnych stuleciach, gdy w Europie rozpowszechniała się religia chrześcijańska, powstawały kolejne idee integracyjne – św. Augustyn głosił koncepcję ustanowienia uniwersalnego chrześcijańskiego cesarstwa, a św. Tomasz z Akwinu zabiegał o pokojową egzystencję narodów, które byłby podporządkowane wobec papieża.
W dalszych dziejach historii, pojawiały się kolejne koncepcje stworzenia zjednoczonej Europy – tym razem na czele stanąć miał któryś z władców, np. Cesarz Rzymski Narodu Niemieckiego. Na kartach historii średniowiecznej Europy zapisał się również Paweł Włodkowic, który jako reprezentant króla Władysława Jagiełły na Soborze w Konstancji głosił poparcie przyznania praw do współistnienia wyznawców wszystkich religii.
Pomysł powołania do życia parlamentu europejskiego przypisuje się, działającemu w oświeceniu, francuskiemu filozofowi i historykowi Claude H. de Saint-Simon. Francuz chciał, aby instytucja ta była nadrzędna wobec wszystkich rządów krajowych, jednakże wyłącznie w następujących dziedzinach: administracji, ustawodawstwa, wymiany handlowej oraz nauki i sztuki. Tymczasem, w innej części Europy, Polak Stanisław Staszic apelował o respektowanie praw człowieka i narodów. W XIX wieku o wizji Europy opartej na sprawiedliwości, prawie i suwerenności narodów pisał Adam Jerzy Czartoryski.
W Rozważaniach o dyplomacji postulował utworzenie „Zrzeszenia Europejskiego” opartego na międzynarodowym kodeksie europejskim. Inspiracją do stworzenia tej teorii były dla niego plany polityczne władców XVI-wiecznej Europy, Elżbiety I i Henryka IV – opisane w pamiętnikach francuskiego marszałka Maksymiliana de Béthune de Sully. Na podstawie tej lektury Czartoryski przypomina o koncepcji utworzenia „senatu europejskiego”, który reprezentowałby narody europejskie. Ustanowienie „stałego kongresu europejskiego” opartego na wspólnym prawie czyni Czartoryskiego jednym z ciekawszych teoretyków polityki międzynarodowej XIX wieku.
Następnym ważnym okresem, który wpłynął na przebieg procesu jednoczenia Europy, był XIX wiek, w którym zapoczątkowane zostały przeobrażenia za pośrednictwem rewolucji przemysłowej i naukowo-technicznej. Wówczas sformułowano nowe koncepcje, których rozwój zatrzymał wybuch pierwszej, a następnie drugiej wojny światowej, niemniej to im zawdzięcza się renesans idei integracji europejskiej w drugiej połowie XX wieku.
Krótko po zakończeniu II wojny światowej, brytyjski premier Winston Churchill nawoływał do utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Brytyjczyk chciał, aby współpracę rozpoczęły państwa europejskie walczące przeciwko sobie w czasie wojny, tworząc niejako przeciwwagę dla rosnącego w siłę bloku wschodniego. Ostatecznie idei tej nie udało się zrealizować, niemniej państwa zachodnioeuropejskie świadome były, iż niezbędne jest ustanowienie przeciwwagi w stosunku do Związku Radzieckiego i Stanów Zjednoczonych. Europa Zachodnia zdecydowała się jednak przyjąć pomoc od Amerykanów pod postacią tzw. planu Marshalla, w ramach którego m.in. powołana została do życia Europejska Organizacja Współpracy Gospodarczej, a także udzielone zostały pożyczki od rządu amerykańskiego.
CDN…
Autor: Biuro Wielkopolski w Brukseli
