Stan zdrowia w UE

Co roku w UE przedwcześnie umiera ponad 1,2 mln osób, choć zgonów tych można by uniknąć dzięki lepszej profilaktyce i skuteczniejszej opiece zdrowotnej – mówi komisarz Vytenis Andriukaitis komentując raport KE i OECD „Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie: Europa 2018”. Opracowanie wskazuje m.in. na rozbieżności w średnim trwaniu życia - nie tylko między płciami, ale i osobami o różnym statusie społeczno-ekonomicznym.

We wspólnym sprawozdaniu Komisji Europejskiej i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) pt. „Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie: Europa 2018” stwierdza się, że stały wzrost średniego trwania życia uległ spowolnieniu oraz, że istnieją znaczne luki między krajami i w obrębie poszczególnych krajów – w szczególności osoby o niskim poziomie wykształcenia są w gorszej sytuacji. Sprawozdanie opiera się na analizie porównawczej stanu zdrowia obywateli UE oraz funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w 28 państwach członkowskich, 5 krajach kandydujących i 3 krajach EFTA.

- Chociaż długość średniego trwania życia w UE należy do najwyższych na świecie, nie powinniśmy spoczywać na laurach. Dzięki zwiększeniu wysiłków na rzecz promowania zdrowego trybu życia i przeciwdziałania czynnikom ryzyka, takim jak palenie tytoniu czy brak aktywności fizycznej, można uratować wiele istnień ludzkich. Nie do przyjęcia jest to, że co roku w UE przedwcześnie umiera ponad 1,2 mln osób, choć zgonów tych można by uniknąć dzięki lepszej profilaktyce chorób i skuteczniejszej opiece zdrowotnej - powiedział komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności Vytenis Andriukaitis.

W sprawozdaniu wzywa się ponadto do poprawy zdrowia psychicznego i zapobiegania chorobom psychicznym, które nie tylko mają konsekwencje społeczne, lecz również generują koszty (szacuje się, że ich koszt przekracza 4 proc. PKB w całej UE). Wzywa się również do uwzględnienia czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu, alkohol czy otyłość, do ograniczenia przedwczesnej umieralności, zapewnienia powszechnego dostępu do opieki zdrowotnej oraz wzmocnienia odporności systemów opieki zdrowotnej.

Najważniejsze ustalenia

Do niedawna średnie trwanie życia w krajach UE szybko i stale rosło. Od 2011 r. jednak tempo wzrostu średniego trwania życia znacznie się spowolniło. Ponadto duże rozbieżności w średnim trwaniu życia utrzymują się nie tylko między płciami, ale również między osobami o różnym statusie społeczno-ekonomicznym. Na przykład średnio w całej UE 30-letni mężczyźni o niskim poziomie wykształcenia mogą oczekiwać, że będą żyli średnio o 8 lat krócej niż mężczyźni, którzy ukończyli studia wyższe.

Dowody z różnych państw pokazują, że nawet 20 proc. wydatków na opiekę zdrowotną mogłoby zostać lepiej wykorzystane. Połączenie dźwigni politycznych mogłoby zoptymalizować wydatki, zapewniając optymalne wykorzystanie środków finansowych, na przykład przy wyborze i określaniu zakresu, zamawianiu i wycenie produktów leczniczych przy użyciu oceny technologii medycznych.

W 2015 r. ponad 84 tys. osób zmarło na skutek problemów związanych ze zdrowiem psychicznym w całej Europie. Łączne koszty wynikające z problemów ze zdrowiem psychicznym szacuje się na ponad 600 mld EUR rocznie.

Niemal 40 proc. nastolatków przyznaje, że przynajmniej raz w ciągu ostatniego miesiąca jednorazowo spożyło alkohol w nadmiernych ilościach. Chociaż dzięki polityce ograniczania spożycia alkoholu spożycie to spadło w szeregu państw UE, picie dużych ilości alkoholu przez zarówno nastolatków, jak i osoby dorosłe pozostaje istotnym problemem związanym ze zdrowiem publicznym.

Prawdopodobieństwo zgłoszenia niezaspokojonych potrzeb w zakresie opieki przez gospodarstwa domowe o niskich dochodach jest pięciokrotnie wyższe niż w przypadku gospodarstw domowych o wysokich dochodach.

Kontekst

W 2016 r. Komisja Europejska rozpoczęła cykl infobrokeringu Stan zdrowia w UE, aby pomóc państwom członkowskim UE w poprawie stanu zdrowia obywateli i funkcjonowania krajowych systemów opieki zdrowotnej. Władze krajowe z zadowoleniem przyjęły te sprawozdania i wykorzystały je. Siedem państw członkowskich (Austria, Cypr, Finlandia, Włochy, Niderlandy, Polska i Szwecja) wystąpiło o dobrowolną wymianę w celu omówienia wyników i wymiany najlepszych praktyk.

Publikacja Zdrowie i opieka zdrowotna w zarysie: Europa 2018 jest pierwszym produktem drugiego etapu cyklu Stan zdrowia w UE, w ramach którego w każdym parzystym roku przedstawiany jest ogólnounijny przegląd danych, które stanowią następnie podstawę do analizy poszczególnych krajów. Sprawozdanie jest wynikiem ściślejszej współpracy OECD  i Komisji w celu poszerzenia wiedzy na temat zagadnień zdrowotnych.

Rozwój systemów opieki zdrowotnej w UE ujęto w sprawozdaniu pod kątem ich skuteczności, dostępności i odporności, z wykorzystaniem najnowszych dostępnych danych. Realizując cykl Stan zdrowia w UE, Komisja reaguje na potrzebę gromadzenia informacji o poszczególnych krajach i informacji zbiorczych, które mogą stanowić podstawę dla polityki na szczeblu krajowym i europejskim.

Dalsze działania

Drugim etapem cyklu są krajowe profile zdrowotne wszystkich krajów UE, które zostaną opublikowane w 2019 r. we współpracy z OECD i Europejskim Obserwatorium Polityki i Systemów Opieki Zdrowotnej Wyszukaj ten link w innym . Zostaną w nich wskazane szczególne cechy charakterystyczne każdego państwa członkowskiego i wyzwania stojące przed tymi państwami. Profile krajowe zostaną przedstawione wraz ze sprawozdaniem towarzyszącym, w którym Komisja sformułuje przekrojowe wnioski. Ostatnim etapem cyklu będzie seria dobrowolnych wymian z udziałem państw członkowskich. Będą one okazją do omówienia niektórych zidentyfikowanych wyzwań z ekspertami, którzy przygotowali wszystkie analizy, i do wspólnego zastanowienia się nad ewentualnymi rozwiązaniami politycznymi.

Autor: Komisja Europejska