Począwszy od stanowisk archeologicznych, poprzez architekturę, średniowieczne zamki, aż po tradycje folklorystyczne i sztukę, dziedzictwo kulturowe Europy jest istotą zbiorowej pamięci i tożsamości obywateli europejskich. Bogata różnorodność Unii na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym jest unikatowym katalizatorem wymiany doświadczeń między osobami w każdym wieku i pochodzących z różnych środowisk społecznych i kulturowych. Na poziomie lokalnym dziedzictwo kulturowe Europy sprzyja spójności społecznej i integracji poprzez rewitalizację obszarów zaniedbanych, tworzenie lokalnie zakorzenionych miejsc pracy i propagowanie poczucia wspólnoty. Ma to miejsce również na szczeblu europejskim, kiedy turyści z Europy i spoza niej odwiedzają przykładowo opactwo w Cluny we Francji, Akwizgranem, Archiwum Korony Aragońskiej w Hiszpanii lub historyczną Stocznię Gdańsk w Polsce i dowiadują się więcej o tych miejscach.
Dlatego też, szczególnie w chwili gdy światowe skarby kultury są zagrożone i są celowo niszczone w strefach konfliktu, Komisja uważa, że dziedzictwo kulturowe zasługuje na uhonorowanie jako motyw przewodni Europejskiego Roku 2018. Europejski komisarz ds. edukacji, kultury, młodzieży i sportu, Tibor Navracsics, powiedział: Nasze dziedzictwo kulturowe jest czymś więcej niż pamięcią o naszej przeszłości – jest kluczem do naszej przyszłości. Europejski Rok Dziedzictwa Kulturowego będzie okazją do podniesienia poziomu wiedzy na temat społecznego i gospodarczego znaczenia dziedzictwa kulturowego oraz do propagowania europejskiej doskonałości w tym sektorze. Wzywam Parlament Europejski i Radę do wsparcia naszej propozycji i zachęcam wszystkie zainteresowane podmioty do uczynienia obchodów tego roku sukcesem.
Dziedzictwo kulturowe odgrywa ponadto ważną rolę gospodarczą. Ponad 300 tys. osób jest bezpośrednio zatrudnionych w europejskim sektorze dziedzictwa kulturowego, a 7,8 mln miejsc pracy w Europie ma pośredni związek z tym sektorem, np. w turystyce i pracach budowlanych, usługach pomocniczych takich jak transport, usługi tłumaczenia ustnego, utrzymanie pod względem technicznym i zapewnienie bezpieczeństwa. Tylko w 2011 r. dziedzictwo kulturowe wygenerowało kwotę 8,1 mld euro we Francji z muzeów, prowadzenia obiektów zabytkowych, budynków i atrakcji turystycznych, jak również z bibliotek i archiwów.
Rok Dziedzictwa Kulturowego 2018 będzie okazją do podkreślenia znaczenia kultury europejskiej oraz tego, co UE może zrobić w zakresie konserwacji, cyfryzacji, infrastruktury, badań naukowych i rozwoju umiejętności, by wymienić tylko niektóre obszary objęte wsparciem z unijnych programów finansowania, np. z programu Kreatywna Europa. W całej Europie zorganizowane zostaną imprezy, jak również kampanie informacyjne i edukacyjne oraz kampanie na rzecz podnoszenia świadomości. Będą one okazją do poszukiwania odpowiedzi na wyzwania związane z malejącymi budżetami publicznymi przeznaczanymi na kulturę, spadkiem uczestnictwa w tradycyjnych wydarzeniach kulturowych, presją środowiskową na obiekty dziedzictwa kulturowego, ewolucją łańcuchów wartości oraz transformacją cyfrową. Wraz z niedawnym wspólnym komunikatem „W kierunku strategii UE na rzecz międzynarodowych stosunków kulturalnych” wydarzenia te będą propagować ochronę dziedzictwa kulturowego jako kluczowego elementu polityki zewnętrznej UE, w poszukiwaniu rozwiązań problemu niszczenia dziedzictwa kulturowego w celach kryminalnych na obszarach objętych konfliktem oraz problemu nielegalnego handlu dobrami kultury.
Dodatkowe informacje
Wniosek Komisji dotyczący decyzji w sprawie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego w 2018 r.
Konkluzje Rady w sprawie dziedzictwa kulturowego jako strategicznego zasobu zrównoważonej Europy
Komunikat Komisji: „Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie”.
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 8 września 2015 r.
Sprawozdanie „W Europie dziedzictwo kulturowe się liczy”
Autor: Komisja Europejska