Trybunał Obrachunkowy za zmianą zasad przyznawania dopłat rolnych

krowa.jpg

We wtorek Trybunał opublikował pierwszy raport na temat jednolitych płatności obszarowych (JPO), czyli dopłat bezpośrednich dla rolników z nowych państw członkowskich do każdego hektara gruntów rolnych. Jest to przejściowy, uproszczony system wsparcia rolniczych dochodów, który będzie obowiązywał  m.in. w Polsce tylko do końca przyszłego roku. 

Dopłaty dla czynnych rolników …

W swoim raporcie unijny Trybunał Obrachunkowy zaapelował, by dopłaty dla rolników z nowych państw UE były kierowane do czynnych rolników a nie - jak zdarza się obecnie – do zarządców gruntów państwowych, lotnisk i stowarzyszeń łowieckich czy klubów narciarskich.

Zaapelował także o kierowanie dopłat JPO do "czynnych zawodowo rolników, którzy prowadzą konkretną i regularną działalność rolniczą" i wykluczenie z nich "podmiotów publicznych zarządzających gruntami państwowymi", które nie prowadzą działalności rolniczej.

… a nie na lotniska czy dla klubów narciarskich

W swoim komunikacie zwrócił również uwagę, że "nie należy dokonywać płatności z tytułu nieużytkowanych gruntów lub gruntów przeznaczonych głównie na działalność pozarolniczą".

Trybunał uznał ponadto, że definicja beneficjentów JPO jest nieprecyzyjna i umożliwia wypłaty na rzecz przedsiębiorstw handlu nieruchomościami, lotnisk (w Polsce i Rumunii), stowarzyszeń łowieckich, czy klubów rybackich oraz narciarskich (na Węgrzech, w Polsce i Słowacji). W raporcie znalazł się m.in. przykład z Polski wskazujący, że 1345 stowarzyszeń łowieckich otrzymało w 2010 roku, zgodnie z prawem, pomoc z systemu JPO w kwocie 2,54 mln euro na 19 tys. hektarów gruntów.

Trybunał podkreślił też, że w niektórych krajach pomoc z JPO była wypłacana także podmiotom publicznym zarządzającym gruntami państwowymi, choć nie prowadziły one działalności rolniczej.

Skończyć z przywilejem dla dużych gospodarstw

Zwrócił ponadto uwagę, że dopłaty przynoszą korzyści głównie dużym gospodarstwom rolnym. Audytorzy wyliczyli, że grupa dużych gospodarstw stanowiąca 0,2 proc. beneficjentów otrzymuje aż 24 proc. płatności (powyżej 100 tys. euro rocznie), co - ich zdaniem - jest sprzeczne z celem pomocy, jakim jest wsparcie indywidualnych rolników.

„Jeśli chce się wspierać indywidualnych rolników zgodnie z celem legislacji, a za podstawę kalkulacji bierze się (wyłącznie) powierzchnię, widać, że coś się nie zgadza” - powiedział podczas konferencji w Brukseli przedstawiciel Trybunału Michel Cretin. Zwrócił uwagę, że  pomoc trafia wtedy tylko do największych gospodarstw.

„Uważamy, że system powinien być zmieniony, by lepiej odpowiadał na indywidualne uwarunkowania gospodarstw” - podkreślił sugerując podział gospodarstw na grupy np. ze względu na warunki uprawiania ziemi w ich gospodarstwach.

Cretin opowiedział się też za wyznaczeniem limitu dopłat na jedno gospodarstwo. Ocenił, że proponowany przez Komisję Europejską limit 300 tys. euro rocznie jest zbyt wysoki, a definicja aktywnego rolnika, proponowana w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), zbyt skomplikowana.

Nowe państwa nieprzygotowane do zmiany …

Unijny Trybunał Obrachunkowy odbył w zeszłym roku kontrole w Komisji Europejskiej i w pięciu państwach członkowskich objętych JPO: w Polsce, na Węgrzech, w Słowacji, Bułgarii i Rumunii. Ocenił, że większość z nich nie przygotowała się na przewidziane od 2014 roku przejście na dopłaty oparte na uprawnieniach do dopłat, który obowiązuje już w państwach tzw. starej Piętnastki.

… a KE nie uwzględnia uwag Trybunału

Trybunał uznał także, że Komisja Europejska tylko częściowo uwzględniła jego uwagi w swoich propozycjach legislacyjnych dotyczących WPR na lata 2014-2020. Wezwał przy tym do ich uwzględnienia Radę UE i Parlament Europejski.

Tymczasem KE broniła się po publikacji raportu Trybunału. „Chciałbym podkreślić, że w naszej propozycji ws. przyszłości WPR już odnieśliśmy się do wielu uwag np. proponując limit dopłat (na jedno gospodarstwo)” - powiedział rzecznik KE ds. rolnictwa Roger Waite.

Przypomniał, że państwa członkowskie UE zablokowały wspólną, unijną definicję aktywnego rolnika i chcą same określać, kogo za takiego uznawać. Zapowiedział przy tym, że Komisja jeszcze raz podejmie próbę w tej sprawie.

Rzecznik podkreślił też, że KE może odzyskiwać nieprawidłowo wydane pieniądze.

W unijnej polityce rolnej, od 2014 roku mają zostać wprowadzone zmiany, zgodnie z którymi w całej Unii ma zostać m.in. wprowadzony jednolity system dopłat do gospodarstw rolnych (SPS), który obecnie obowiązuje w starej „15” oraz na Malcie i w Słowenii.

Tym samym zostanie zlikwidowany system jednolitej płatności obszarowej (SAPS) stosowany dotychczas w nowych państwach członkowskich, m.in. w Polsce. Oznacza to, że od 2014 roku znikną dotychczasowe dopłaty JPO, finansowane z unijnej kasy, oraz płatności uzupełniające (UPO) finansowane z budżetu krajowego. (bba) 

Europejski Trybunał Obrachunkowy kontroluje finanse UE. Jego rola polega na usprawnianiu zarządzania finansami UE i przygotowywaniu sprawozdań na temat wykorzystywania środków publicznych. Trybunał został utworzony w 1975 roku i ma siedzibę w Luksemburgu. 

Żródło: www.euractiv.pl