Opublikowane dziś przez Komisję piąte sprawozdanie w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej ukazuje, w jaki sposób europejska polityka spójności przyczyniła się do wzrostu gospodarczego, dobrobytu i zrównoważonego rozwoju w całej Unii. Wobec istotnych zmian gospodarczych i społecznych, jakie zaszły w ostatnich latach, polityka spójności musi dziś jednak podjąć nowe wyzwania. W szerszym kontekście przeglądu budżetu UE w sprawozdaniu podkreślono, że przyszłe inwestycje ze środków polityki spójności muszą być ściśle powiązane z celami strategii „Europa 2020”. Aby zagwarantować skuteczne wykorzystanie funduszy polityki spójności i skoncentrowanie się na jej wynikach, w sprawozdaniu zaproponowano także wprowadzenie znacznie bardziej rygorystycznych warunków i zachęt.
Prezentując sprawozdanie, Johannes Hahn, komisarz ds. polityki regionalnej, powiedział: „W dokumencie tym ukazano zasadniczy wpływ, jaki polityka spójności wywarła na europejską gospodarkę, zmniejszając różnice gospodarcze i promując rozwój społeczny i w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Aby osiągać większe korzyści w stosunku do zainwestowanych środków, polityka ta musi stać się jeszcze bardziej skuteczna, przynosząc konkretne i wymierne wyniki. Musimy rozdysponowywać środki w bardziej inteligentny sposób, koncentrując się na najważniejszych priorytetach UE i zapewniając widoczną wartość dodaną w stosunku do działań władz krajowych i regionalnych. Wnioski zawarte w tym sprawozdaniu i te, które wyłonią się z najbliższych konsultacji, pomogą nam jeszcze lepiej dostosować politykę spójności do aktualnej sytuacji gospodarczej.”
László Andor, komisarz ds. zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego, powiedział: „Polityka spójności odegrała zasadniczą rolę w działaniach podjętych w związku z kryzysem gospodarczym, a środki Europejskiego Funduszu Społecznego pomogły w szczególności w złagodzeniu skutków kryzysu dla pracowników i małych przedsiębiorstw.” Komisarz dodał także: „Jest ważniejsze niż kiedykolwiek, aby EFS służył europejskiej inicjatywie na rzecz zatrudnienia, pomagając bezrobotnym w szybkim znalezieniu pracy. Polityka spójności, jako element nowej strategii „Europa 2020”, znacząco przyczyni się do osiągnięcia celów UE w zakresie zatrudnienia i spraw społecznych.”
Sprawozdanie zawiera szczegółową ocenę sytuacji gospodarczej, społecznej i w zakresie ochrony środowiska w regionach UE, a także przedstawia aktualne tendencje i różne opcje modyfikacji polityki po 2013 r. W sprawozdaniu wykazano, w jaki sposób polityka spójności przyniosła korzyści wszystkim regionom, zarówno poprzez bezpośrednie inwestycje, jak i pośrednie korzyści związane z handlem, a także wspierając unijne priorytety, takie jak ochrona środowiska naturalnego, badania naukowe i innowacje.
Przeprowadzone oceny wykazały, że w latach 2000−2006 inwestycje w ramach polityki spójności:
- przyczyniły się do stworzenia ok. 1,4 mln nowych miejsc pracy, wsparły małe przedsiębiorstwa i pobudziły badania naukowe,
- zapewniły cenne możliwości kształcenia milionom kobiet, młodych ludzi, osób w niekorzystnej sytuacji i bezrobotnych oraz pomogły w znalezieniu pracy ok. 2 mln korzystających ze szkoleń osób rocznie,
- umożliwiły modernizację połączeń transportowych, wspierając budowę lub ulepszanie tysięcy kilometrów dróg i połączeń kolejowych, a także modernizację portów i lotnisk,
- poprawiły stan środowiska naturalnego dla milionów Europejczyków, dostosowując jakość wody pitnej i sposób oczyszczania ścieków do standardów UE.
Pomimo tych osiągnięć nadal istnieją jednak znaczne różnice w sytuacji gospodarczej regionów. W sprawozdaniu opisano radykalne różnice między regionami istniejące w różnych dziedzinach: od wydajności pracy po poziom umieralności niemowląt i wrażliwość na zmianę klimatu. Sprawozdanie zawiera wiele propozycji reform polityki spójności, które wypracowano na podstawie doświadczeń płynących z obecnego i poprzednich okresów programowania, a także dyskusji z zainteresowanymi stronami.
Kryzys gospodarczy i finansowy uwidocznił potrzebę stworzenia polityki, która umożliwiłaby inwestowanie na rzecz zwiększania konkurencyjności wszystkich regionów i dalszego wspierania regionów wolniej się rozwijających. W sprawozdaniu, które opracowano w okresie przeprowadzania szeroko zakrojonej analizy całości wydatków UE, podkreśla się, że w przyszłości finansowanie powinno być skoncentrowane na ograniczonej liczbie priorytetów, zgodnie z ustanowionymi w strategii „Europa 2020” celami „inteligentnego i zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu”. Podkreślając korzyści płynące z udzielania dotacji zgodnie z krajowymi i regionalnymi potrzebami rozwojowymi, sprawozdanie otwiera debatę na temat tego, w jaki sposób struktura polityki spójności może zagwarantować, że każdy fundusz będzie skutecznie przyczyniał się do osiągnięcia celów strategii „Europa 2020”. W sprawozdaniu podkreślono, że cykle planowania i zarządzania polityką spójności powinny zostać zmodyfikowane, tak aby cele te znalazły odzwierciedlenie w priorytetach inwestycyjnych.
W tym celu Komisja proponuje ustanowienie całościowych ogólnych ram strategicznych, w których zawarte zostałyby szczegółowe priorytety, cele i reformy potrzebne dla zwiększenia wpływu inwestycji prowadzonych w ramach polityki spójności. W umowie zawartej między państwami członkowskimi a Komisją ujęte zostaną konkretne propozycje ich realizacji w oparciu o krajowe programy reform. Umowa zawierać będzie jasne i wymierne cele oraz podkreślać znaczenie koordynowania na poziomie krajowym dotacji pochodzących z różnych źródeł UE, co zagwarantuje ich skuteczne wykorzystanie i widoczne rezultaty.
Innym pomysłem jest wprowadzenie zachęt do jak najbardziej skutecznej i ambitnej realizacji programów w ramach polityki spójności. Pewna część funduszy spójności mogłaby zostać wydzielona i przekazana władzom krajowym i regionalnym na podstawie jakości i stopnia zaawansowania programów, które przedstawią. W sprawozdaniu zawarto także propozycje uproszczenia systemu poprzez ograniczenie biurokracji i poprawę oceny, efektywności oraz wyników dzięki bardziej skutecznemu określaniu celów.
Informacje ogólne
Wraz z publikacją sprawozdania rozpoczynają się konsultacje społeczne, które potrwają do dnia 31 stycznia. Wszystkie zainteresowane strony zaprasza się do przedstawienia swoich opinii na tematy zawarte we wnioskach piątego sprawozdania w sprawie spójności na stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/regional_policy/consultation/index_en.htm
Pełny tekst sprawozdania znajduje się na stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/regional_policy/cohesion_report
Piąte Forum Spójności odbędzie się w Brukseli w dniach 31 stycznia i 1 lutego 2011 r. W ramach forum przewidziano kolejną dyskusję na temat kierunków i opcji przedstawionych w sprawozdaniu. Komisja przedstawi formalne wnioski ustawodawcze dotyczące przyszłej polityki spójności latem 2011 r. po przyjęciu wniosku w sprawie nowego budżetu UE.
Więcej informacji na temat polityki regionalnej na stronie:
http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.htm
Autor: KE
