rolnictwo pszenica 2
Komisja Europejska proponuje uproszczenie wspólnej polityki rolnej, co ma przynieść rolnikom oszczędności do 1,58 mld euro rocznie i zwiększyć konkurencyjność sektora dzięki m.in. ograniczeniu biurokracji i większej elastyczności płatności.
Aby uprościć wspólną politykę rolną (WPR) i zwiększyć konkurencyjność rolników, Komisja Europejska przedstawia obszerny pakiet środków ukierunkowanych na obciążenia administracyjne, kontrole, wdrażanie, reagowanie kryzysowe i potrzeby inwestycyjne sektora. Dzięki tym zmianom rolnicy mogliby zaoszczędzić do 1,58 mld euro rocznie, a administracje krajowe – 210 mln euro, a płatności, niektóre wymogi i narzędzia kryzysowe stałyby się bardziej elastyczne i łatwiejsze w zarządzaniu. Inicjatywa ta jest częścią szerszych działań na rzecz uproszczenia dostosowanych do unijnego kompasu na rzecz konkurencyjności i wspiera konkurencyjność, odporność i cyfryzację sektora rolnego, a w szczególności młodych rolników i rolników ekologicznych.
Rolnicy w całej UE podlegają poważnym obowiązkom administracyjnym, które często nie odzwierciedlają realiów w terenie. To obciążenie regulacyjne jest czasochłonne i generuje koszty dla rolników i administracji krajowych. Prowadzi to do niższej akceptacji zobowiązań, a także może zniechęcać do inwestycji.
Aby sprostać tym wyzwaniom, Komisja proponuje obecnie ukierunkowane rozwiązania poprzez zestaw konkretnych zmian legislacyjnych opartych na doświadczeniach operacyjnych i obszernych informacjach zwrotnych od zainteresowanych stron i państw członkowskich.
Uproszczony system płatności dla drobnych producentów rolnych
Aby zwiększyć jego atrakcyjność, roczna płatność ryczałtowa – czyli jednorazowa, roczna wypłata – dla drobnych producentów rolnych zostanie zwiększona z 1250 EUR do 2500 EUR. Celem tych płatności dla drobnych producentów rolnych jest promowanie bardziej zrównoważonego podziału wsparcia, wzmocnienie żywotności obszarów wiejskich, na których małe gospodarstwa odgrywają kluczową rolę gospodarczą, oraz zmniejszenie obciążeń administracyjnych zarówno dla rolników, jak i władz. Rolnicy ci będą również zwolnieni z niektórych przepisów dotyczących ochrony środowiska (warunkowość), a jednocześnie będą mogli korzystać z płatności wynagradzających rolnictwo ekologiczne (ekoprogramy).
Uproszczone wymogi i kontrole środowiskowe
Pakiet uproszczeń ma na celu lepsze uwzględnienie różnych praktyk rolniczych i warunków lokalnych, przy jednoczesnym ograniczeniu pokrywania się z istniejącymi przepisami krajowymi.
Na przykład certyfikowane gospodarstwa ekologiczne będą automatycznie uznawane za spełniające niektóre unijne wymogi środowiskowe dotyczące finansowania.
W przypadku niektórych bardziej wymagających wymogów rolnicy mogą korzystać z zachęt do ochrony torfowisk i terenów podmokłych, jak określono w normie dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska 2 (GAEC 2). Wsparcie to pomoże im również w przestrzeganiu przepisów krajowych wykraczających poza normy UE, zapewniając godziwą rekompensatę za ich wysiłki.
Aby zmniejszyć obciążenie administracyjne związane z kontrolami, kontrole zostaną usprawnione dzięki wykorzystaniu satelitów i technologii. Ponadto wprowadzona zostanie nowa zasada: tylko jedna kontrola na miejscu rocznie na gospodarstwo.
Wzmocnione zarządzanie kryzysowe i prostsze procedury dla administracji krajowych
Unijni rolnicy dotknięci klęskami żywiołowymi lub chorobami zwierząt otrzymają lepsze wsparcie dzięki nowym płatnościom kryzysowym dostępnym w ramach planów strategicznych WPR oraz dzięki bardziej elastycznym i dostępnym narzędziom zarządzania ryzykiem.
Państwa członkowskie skorzystają z większej elastyczności w dostosowywaniu swoich planów strategicznych WPR, przy czym uprzednia zgoda Komisji będzie wymagana wyłącznie w przypadku zmian strategicznych. Będzie to miało pozytywny wpływ na rolników, którzy szybciej skorzystają z wprowadzonych zmian.
Zwiększona konkurencyjność i cyfryzacja
Drobnym rolnikom łatwiej będzie uzyskać wsparcie finansowe dzięki nowej prostej opcji finansowania oferującej kwotę ryczałtową w wysokości do 50 000 EUR, aby przyczynić się do poprawy konkurencyjności ich gospodarstw.
Administracje krajowe będą nadal zachęcane do opracowywania interoperacyjnych systemów cyfrowych. Zgodnie z zasadą „jednorazowe sprawozdanie, wielokrotne stosowanie” rolnicy będą musieli przekazywać swoje dane tylko raz, za pośrednictwem jednego systemu, co pozwoli zaoszczędzić czas, obniżyć koszty administracyjne i poprawić zarządzanie gospodarstwem.
Kolejne kroki
Wniosek ustawodawczy zostanie teraz przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do przyjęcia. Oprócz zmian w głównych przepisach WPR Komisja zaproponuje również jeszcze w tym roku dalsze środki upraszczające, w tym z obszarów niezwiązanych z rolnictwem, mające na celu zmniejszenie obciążeń związanych ze sprawozdawczością i kontrolą oraz ułatwienie korzystania z nowych mechanizmów elastyczności oferowanych przez zbiorcze uproszczenie WPR. Kroki te przedstawiono w planie działania.
Kontekst
W trakcie obecnej kadencji Komisja zajmuje się w pierwszej kolejności nakładającymi się, niepotrzebnymi lub nieproporcjonalnymi przepisami, które stanowią nadmierne obciążenie dla unijnych przedsiębiorstw i zapobiegają rozwojowi. Komisja wytycza nowy kierunek w kierunku uproszczenia przepisów UE, aby gospodarka UE stała się bardziej konkurencyjna i zamożna. Komisja ma wyraźny cel, jakim jest podjęcie bezprecedensowych wysiłków na rzecz uproszczenia poprzez zmniejszenie obciążeń administracyjnych o co najmniej 25 % i zmniejszenie obciążeń administracyjnych o co najmniej 35 % w przypadku MŚP do końca obecnej kadencji, bez podważania powiązanych celów politycznych. Pierwszy pakiet zbiorczy przyjęty w lutym obejmował daleko idące uproszczenie w dziedzinie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego finansowania, należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju, mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, systematyki i europejskich programów inwestycyjnych.
W rolnictwie oznacza to zwiększenie konkurencyjności gospodarstw rolnych w UE przy jednoczesnym zmniejszeniu obciążeń administracyjnych zarówno dla rolników, jak i organów publicznych oraz uwzględnieniu zróżnicowanej sytuacji i potrzeb rolników w UE.
Pakiet rolny opiera się na środkach upraszczających wprowadzonych już przez Komisję Europejską w 2024 r. Jest on częścią szerszego procesu, który będzie kontynuowany jeszcze w tym roku dzięki przekrojowemu pakietowi uproszczeń legislacyjnych ukierunkowanemu na inne polityki mające wpływ na rolników, przedsiębiorstwa rolno-spożywcze i administracje.
Pakiet uproszczeń jest kluczowym rezultatem wizji rolnictwa i żywności przedstawionej przez Komisję w lutym 2025 r.
Aby uzyskać więcej informacji
Pytania i odpowiedzi dotyczące pakietu uproszczeń wspólnej polityki rolnej
Pakiet uproszczeń wspólnej polityki rolnejPlan działania na rzecz uproszczenia ram prawnych WPR w celu zmniejszenia obciążeń dla rolników i administracji krajowychDokument roboczy służb Komisji towarzyszący pakietowi uproszczeń wspólnej polityki rolnej
Działania UE w odpowiedzi na obawy rolników - Komisja Europejska
Źródło: Przedstawicielstwo KE w Polsce
