migracja
Europa stoi w obliczu zmian demograficznych związanych z szybkim starzeniem się społeczeństwa i niskim wskaźnikiem urodzeń. Przewiduje się, że do 2050 r. emeryci będą stanowić około jednej trzeciej ludności UE, co będzie miało poważne konsekwencje społeczne i gospodarcze. Takie konsekwencje to m.in. zwiększony popyt na opiekę zdrowotną i usługi społeczne, niższa produktywność czy wyższe wydatki publiczne.
Dlatego aby zaradzić niedoborom siły roboczej, wypełnić luki w umiejętnościach i pobudzić wzrost gospodarczy, Unia Europejska wprowadza zachęty dla legalnej migracji.
Poniżej przedstawiamy niektóre legalne ścieżki dostępu do rynku pracy UE i działania Parlamentu Europejskiego w kierunku ich usprawnienia. Dowiedz się więcej o działaniach UE w zakresie migracji i azylu.
Niebieska karta UE: przyciąganie wysoko wykwalifikowanych pracowników do UE
Niebieska karta UE to zezwolenie na pracę i pobyt. Umożliwia obywatelom spoza UE pracę i zamieszkanie w kraju UE, pod warunkiem, że posiadają stopień naukowy lub równoważne kwalifikacje oraz ofertę pracy z minimalnym wynagrodzeniem wymaganym do ubiegania się o kartę.
Znowelizowane przepisy wejdą w życie do końca 2023 roku. Ustanawiają okres obowiązywania oferty pracy na minimum sześć miesięcy i obniżają próg wymaganego wynagrodzenia - ma stanowić co najmniej 100% przeciętnego rocznego wynagrodzenia brutto w kraju zatrudnienia.
Niebieska Karta UE jest ważna do czterech lat i może zostać przedłużona. Posiadacze kart mogą sprowadzić członków swojej rodziny, aby zamieszkali z nimi w UE.
Jest uznawana we wszystkich krajach UE, oprócz Danii i Irlandii. Przeczytaj więcej o niebieskiej karcie UE i jej reformie.
Jedno zezwolenie: tymczasowe pozwolenie na pracę w danym kraju
Dla osób, które nie kwalifikują się do niebieskiej karty UE, istnieje możliwość uzyskania tzw. jednego zezwolenia. Jest to połączone zezwolenie na pracę i pobyt, wydawane na okres do dwóch lat przez kraj UE, w którym obywatel spoza UE będzie pracować i mieszkać.
Dyrektywa w sprawie jednego zezwolenia z 2011 r. jest obecnie poddawana przeglądowi, aby UE stała się bardziej atrakcyjna dla potencjalnych pracowników. Przegląd ma skrócić proces składania wniosku z czterech miesięcy do 90 dni. W przypadku osób już posiadających zezwolenie lub wybranych w ramach unijnego partnerstwa w zakresie talentów, proces ten może zostać skrócony do 45 dni.
Zezwolenie nie będzie już powiązane z konkretnym pracodawcą, co umożliwi pracownikom zmianę pracy, ułatwi dopasowywanie umiejętności do potrzeb rynku pracy i zmniejszy ryzyko wyzysku pracowników. Pracownicy będą również mogli zachować jedno zezwolenie, nawet gdy będą bezrobotni (do dziewięciu miesięcy).
Parlament zatwierdził swoje stanowisko w tej sprawie w kwietniu 2023 r., otwierając drogę do rozpoczęcia rozmów między negocjatorami Parlamentu a Radą nad ostatecznym kształtem przepisów.
Dla kogo przeznaczone jest jedno zezwolenie?
Zaktualizowane jedno zwolenie obejmuje prawie wszystkich pracowników spoza UE i ich rodziny, pracujących studentów, pracowników sezonowych i uchodźców. Jednak nie mogą się o nie ubiegać osoby oczekujące na rozpatrzenie wniosku o azyl. Nie jest również przeznaczone dla osób prowadzących działalność na własny rachunek.
Status rezydenta długoterminowego UE
Status rezydenta długoterminowego UE umożliwia osobom spoza UE pobyt i pracę w UE na czas nieokreślony. Został wprowadzony w 2003 r. jako środek wspierania legalnej migracji i integracji obywateli spoza UE. Po przyznaniu statusu, pracownik może swobodnie przemieszczać się i pracować w UE.
Te przepisy również podlegają przeglądowi. Parlament chce zmniejszenia wymogu długości zamieszkania niezbędnego do zakwalifikowania się z pięciu do trzech lat oraz uwzględnienia uchodźców i innych grup napotykających bariery. Nowe przepisy zapewniłyby im takie samo traktowanie jak obywateli UE jeśli chodzi o zatrudnienie, edukację i świadczenia socjalne.
Dzieci, których rodzice posiadają status rezydenta długoterminowego, uzyskałyby ten sam status automatycznie, niezależnie od miejsca urodzenia.
Kto nie kwalifikuje się do statusu rezydenta długoterminowego UE?
Status rezydenta długoterminowego UE nie przysługuje obywatelom spoza UE, którzy:
- studiują lub odbywają szkolenie zawodowe
- złożyli wniosek o udzielenie ochrony tymczasowej lub międzynarodowej
- przebywają w UE wyłącznie tymczasowo np. jako au pair, pracownicy delegowani przez usługodawcę w celu transgranicznego świadczenia usług lub jako transgraniczni usługodawcy
Uznawanie kwalifikacji migrantów
Posłowie i posłanki wzywają też do ustanowienia unijnych przepisów uznających kwalifikacje migrujących pracowników. Chcą, aby kwalifikacje zawodowe oraz umiejętności i kompetencje nabyte przez obywateli spoza UE w innym kraju UE były uznawane na równi z tymi, które posiadają obywatele UE. Decyzja o uznaniu kwalifikacji nabytych poza UE należy do poszczególnych krajów UE.
W 2019 r. ok. 48% wysoko wykwalifikowanych migrantów pracowało na stanowiskach wymagających niskich lub średnich kwalifikacji, w porównaniu z 20% obywateli UE. Najczęstszą formą zatrudnienia jest praca jako osoba sprzątająca lub pomoc domowa, tymczasem 62% firm programistycznych i 43% firm budowlanych zgłasza braki kadrowe.
Kraje UE mogą wymagać od migrantów biegłej znajomości ich języka przed udzieleniem im pozwolenia na pobyt długoterminowy, ale w takich przypadkach powinny zapewnić bezpłatne kursy.
Więcej nt. migracji
- Azyl i migracja w UE: fakty i liczby
- Przyczyny migracji: dlaczego ludzie migrują?
- Powroty: ilu migrantów w UE jest odsyłanych z powrotem
- Poprawa Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego
- Kontrole na granicach UE i zarządzanie migracją
Źródło: Parlament Europejski
