Komisja Europejska przedstawiła dziś inicjatywę polityczną mającą na celu eliminację nielegalnych połowów poprzez walkę z ich główną przyczyną – dążeniem do szybkiego zysku. Zgodnie z propozycją dostęp do rynku UE miałyby jedynie produkty rybołówstwa posiadające świadectwo legalności połowu wydane przez państwo bandery, czyli kraj rejestracji statku, lub odpowiedni kraj eksportujący. Powstałaby także europejska czarna lista statków prowadzących tzw. „nielegalne, nieudokumentowane i nieuregulowane połowy (IUU)” oraz krajów, które je tolerują.
Komisja proponuje również kary za prowadzanie nielegalnych połowów na wodach UE, nakładane także na statki z UE uprawiające piractwo połowowe w innych regionach. Tego typu propozycje to część unijnej polityki zrównoważonego wykorzystywania zasobów morskich, stanowiącej podstawę przyjętej przez Komisję w ubiegłym tygodniu zintegrowanej polityki morskiej UE.
Nie można tolerować pirackich połowów przynoszących zyski jedynie tym, którzy kradną zasoby rybne, powiedział Joe Borg, komisarz UE ds. rybołówstwa i gospodarki morskiej. Dla innych nielegalne, nieudokumentowane i nieuregulowane połowy oznaczają jedynie straty ponoszone w wyniku nadmiernych połowów, niszczenia siedlisk morskich i nieuczciwej konkurencji. Według Komisarza potrzebna jest współpraca na całym świecie, by wyeliminować te praktyki. Joe Borg dodał, że UE swoim przykładem musi odegrać wiodącą rolę. Dzisiejsza propozycja sprawia, że jest to możliwe.
Szacunkowe obroty z nielegalnych połowów na całym świecie wynoszą 10 mld euro. Nic więc dziwnego, że pod względem wartości stanowią poważną konkurencję dla największych producentów na świecie. Ocenia się także, że wartość produktów z nielegalnych połowów przywożonych do UE wynosi ponad 1 miliard euro rocznie.
Dzisiejszy komunikat Komisji opisuje przyczyny, skalę zjawiska oraz straty spowodowane przez piractwo połowowe. Określono w nim trzy główne wyzwania:
- zidentyfikowanie przywozów do UE produktów pochodzących z nielegalnych połowów, przeciwdziałanie im i kary;
- powstrzymanie nie tylko podmiotów prowadzących nielegalne połowy, ale również krajów prowadzących lub tolerujących tego rodzaju połowy;
- zapewnienie lepszego przestrzegania przepisów dotyczących rybołówstwa na wodach UE oraz ich przestrzegania przez statki UE poza wodami unijnymi.
Głównym elementem systemu uszczelnienia rynku UE byłoby stosowanie kontroli państwa portu. W przyszłości wszystkie produkty rybołówstwa przywożone do UE, zarówno świeże, mrożone, jak i przetworzone, musiałyby uprzednio otrzymać świadectwo legalnego pochodzenia produktów wydane przez państwo bandery. Dokument poświadczałby fakt posiadania przez dany statek wszystkich koniecznych licencji lub zezwoleń.
Dostęp do unijnych portów dla statków z krajów trzecich byłby ograniczony do określonych portów znajdujących się na wykazie sporządzonym przez poszczególne kraje członkowskie. Ponadto przeładunki na morzu między statkami krajów trzecich a statkami UE zostałyby zakazane i mogłyby być prowadzone jedynie w wyznaczonych portach.
Produkty rybołówstwa na wszystkich etapach procesu rynkowego musiałyby być zaopatrzone w ważne świadectwo połowu wydane przez państwo bandery. Ułatwiłoby to weryfikację ich legalnego pochodzenia, nawet jeżeli przed wprowadzeniem na rynek UE były transportowane przez szereg innych terytoriów lub zostały poddane po drodze obróbce.
Aby powstrzymać nielegalne połowy i tolerujące tego typu praktyki kraje, wprowadzona zostałaby europejska czarna lista. Zostałyby zabronione kontakty dotyczące rybołówstwa (w tym handel produktami rybołówstwa) między krajami UE a państwami niewspółpracującymi w tej dziedzinie. W obydwu przypadkach przy sporządzaniu listy funkcjonowałby mechanizm ochronny i odwoławczy pozwalający statkom i krajom na liście na przedstawienie swoich argumentów.
Przestrzeganie przepisów obowiązuje wszystkich. Proponowane rozporządzenie wzmocniłoby zatem odpowiedzialność krajów członkowskich za nakładanie kar na podmioty prowadzące lub wspierające nielegalne połowy poza UE. Wprowadziłoby maksymalne poziomy kar stosowanych przez kraje członkowskie w związku z poważnymi naruszeniami zasad wspólnej polityki rybołówstwa.
Kluczowe znaczenie dla likwidacji piractwa połowowego ma poprawa współpracy w zakresie postępowań wyjaśniających. Komisja widzi w tym zasadniczą rolę Agencji Kontroli Rybołówstwa. Komisja proponuje również wzmocnienie wysiłków UE na arenie międzynarodowej na rzecz rozwoju środków kontroli, połączenia potencjału regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem, również w celu wspierania krajów rozwijających się walczących z problemem piractwa.
Kraje rozwijające się są głównymi ofiarami nielegalnych połowów. Często ofiarami są też załogi zatrudniane na statkach prowadzących takie połowy. Komisja będzie się starać zatem o szybką ratyfikację konwencji międzynarodowych w sprawie warunków bezpieczeństwa na statkach.
W poniedziałek 29 października br. w Lizbonie Komisja i Portugalia, kraj przewodniczący obecnie UE, poprowadzą konferencję ministerialną w sprawie zjawiska nielegalnych połowów.
Zob. MEMO/07/412
Źródło: Komisja Europejska
