fundusze budżet UE
Posłowie do PE chcą, aby budżet na 2026 r. wzmacniał kluczowe priorytety Unii w niepewnych czasach oraz wspomagał badania naukowe, konkurencyjność i obronność.
Parlament ustalił ogólny poziom środków na zobowiązania na 2026 r. (czyli prawnie wiążące obietnice wypłat w tym samym roku lub później) na 193,9 mld euro, co stanowi wzrost o 597,8 mln euro w porównaniu z propozycją Komisji. Ogólny poziom środków na płatności (rzeczywiste wypłaty dla beneficjentów) ustalono na 192,6 mld euro.
Posłowie podkreślają, że w obliczu globalnej niestabilności, zagrożeń bezpieczeństwa, rosnącego protekcjonizmu i pogłębiających się zmian klimatycznych, UE potrzebuje silnego budżetu inwestycyjnego, który wspiera ludzi i ich priorytety. Przywracają oni 1,3 mld euro w środkach na zobowiązania dla kluczowych programów, które zostały obcięte przez rządy państw UE, do poziomu pierwotnie zaproponowanego przez Komisję. Krytykują Radę za te redukcje, argumentując, że ignorują one rzeczywiste potrzeby i szkodzą kluczowym programom, takim jak Erasmus+ i EU4Health.
Badania i infrastruktura
Posłowie chcą zwiększyć środki na program Horyzont Europa o 60 mln euro oraz na sieci transportowe i energetyczne o 80 mln euro, aby wzmocnić konkurencyjność, tworzenie miejsc pracy i infrastrukturę transgraniczną. Chcą również zwiększyć finansowanie w obszarach zdrowia i edukacji, podnosząc środki na programy EU4Health i Erasmus+ o 5 mln euro każdy.
Zdolności reagowania i mobilność wojskowa
Biorąc pod uwagę rosnące ceny żywności i potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, posłowie chcą zwiększyć wsparcie dla młodych rolników (o dodatkowe 23 mln euro) oraz inne priorytety w ramach Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnych (o 40 mln euro). Parlament proponuje również zwiększenie o 30 mln euro środków na Mechanizm Ochrony Ludności w celu poprawy koordynacji i reagowania na katastrofy w związku z coraz częstszymi klęskami żywiołowymi. Posłowie argumentują, że mobilność wojskowa powinna otrzymać dodatkowe 35 mln euro, ponieważ odgrywa kluczową rolę w przygotowaniu obronnym UE.
Niestabilność geopolityczna i kryzysy globalne
Posłowie postulują zwiększenie o 35 mln euro wsparcia dla południowego sąsiedztwa UE oraz o 25 mln euro dla wschodniego sąsiedztwa. W zakresie pomocy humanitarnej chcą zwiększenia budżetu o 50 mln euro, biorąc pod uwagę rosnącą niestabilność geopolityczną, narastające globalne kryzysy humanitarne i sytuacje awaryjne wywołane zmianami klimatycznymi.
Koszty spłaty pakietu odbudowy NextGenerationEU
UE stoi w obliczu nieoczekiwanego wzrostu kosztów obsługi długu związanego z NextGenerationEU w 2026 r. o 4,2 mld euro – dwukrotnie więcej niż prognozowała Komisja. Posłowie twierdzą, że nie może to prowadzić do ograniczenia finansowania kluczowych programów, takich jak Erasmus+ czy EU4Health, i chcą odwrócić cięcia wprowadzone przez rządy państw UE względem pierwotnych szacunków Komisji. Domagają się właściwego zastosowania uzgodnionego „mechanizmu kaskadowego”, który ma służyć zarządzaniu rosnącymi kosztami spłaty długu NextGenerationEU i chronić sztandarowe programy.
Rezolucja, przyjęta stosunkiem głosów 384 do 202 przy 58 wstrzymujących się, podsumowuje stanowisko Parlamentu.
Kolejne kroki
Głosowanie plenarne rozpoczyna trzy tygodnie negocjacji z Radą, która przyjęła swoje stanowisko we wrześniu, w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie budżetu na przyszły rok przed końcem roku. Pierwsza runda rozmów ma się odbyć 4 listopada.
Kontekst
Ponad 93% budżetu UE trafia bezpośrednio do programów unijnych wspierających ludzi i projekty w państwach członkowskich, a część inwestycji obejmuje także kraje partnerskie poza UE. Roczny budżet UE, obejmujący 27 państw i 450 mln Europejczyków, jest stosunkowo niewielki – średnio od 160 do 200 mld euro rocznie w latach 2021–2027. Dla porównania, jest to kwota porównywalna z budżetem narodowym Polski, która liczy 39 mln mieszkańców lub równoważna ok. 30% budżetu Niemiec, liczących 84 mln mieszkańców.
Źródło: Parlament Europejski
