Celem wizyty studyjnej była dyskusja na temat wpływu wojny na władze lokalne i regionalne w UE oraz konieczności wsparcia samorządów z unijnego budżetu. Debacie towarzyszyła wizytacja placówek pomocy dla uchodźców z Ukrainy zorganizowana przez miasto Rzeszów.
Przewodnicząca Tetiana Jehorowa-Łucenko dziękując Markowi Woźniakowi za zaproszenie odniosła się do ogromnego wsparcia, które Polska i jej obywatele udzielili Ukrainie. „Ukraina jest zjednoczona i pewna zwycięstwa, ale jej ludność opuszcza swój kraj, aby ratować życie swoje i swoich rodzin”- zwróciła się do uczestników debaty. Podkreśliła jednocześnie, że po zakończeniu wojny, Ukraińcy będą wracać do swoich zrujnowanych miast, by je odbudować, będąc dumnymi ze swojego kraju.
„Ta wojna nie jest wojną narodu rosyjskiego z narodem ukraińskim. Jest to wojna o wartości, o wolność i demokrację. W tle są decyzje dotyczące kształtu państwa ukraińskiego. Nie przypadkiem Rosja zaatakowała po Euromajdanie i reformie samorządu w Ukrainie, która go upodmiotowiła, dała kompetencje i środki finansowe” – mówił M. Woźniak podczas debaty. Marszałek odniósł się również do unijnej inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, w ramach której Unia Europejska wsparła Ukrainę i pięć innych krajów rozbudzając ich aspiracje europejskie, nie zapewniając jednakże bezpieczeństwa wobec ogromnej presji Rosji.
Europejska komisarz Elisa Ferreira mówiła o konieczności jak najskuteczniejszego wykorzystania funduszy unijnych, aby sprostać wyzwaniom związanym z trwającą wojną na Ukrainie i bezprecedensowym napływem uchodźców do Europy. Wskazała na możliwości przekierowania klasycznych środków polityki spójności, a także ogłosiła dodatkowe wsparcie na bieżące potrzeby pozwalające na finansowanie działań dla uchodźców. Komisarz zwróciła również uwagę na wagę wspólnoty europejskiej w obliczu tego kryzysu: „Unia Europejska jest postrzegana jako fundusze i biurokracja, ale teraz rozumiemy jaką ona ma wartość. Staliśmy się bardziej zjednoczeni i silniejsi w wyniku tego kryzysu. Wszystkie kraje niezależnie od podziałów politycznych starają się jak najlepiej wykorzystać fundusze, którymi dysponują. Musimy krop po kroku stworzyć plan na przyszłość, co będzie wymagało od nas refleksji”.
Przewodniczący Komisji REGI Parlamentu Europejskiego Younous Omarjee zwrócił uwagę na to, że obecność wysokich przedstawicieli instytucji unijnych w Rzeszowie jest symbolem solidarności i jedności w UE, które leżą u podstaw utworzenia i rozwoju wspólnot europejskich. Podkreślił konieczność skutecznej współpracy pomiędzy instytucjami w czasach kryzysu. „COVID był sprawdzianem naszej jedności, ale nikt sobie nie wyobrażał jaka spadnie na nas odpowiedzialność w obliczu wojny” – powiedział przedstawiciel europarlamentu.
Podczas debaty europejscy samorządowcy zgodnie podkreślali konieczność natychmiastowego uruchomienia dodatkowych środków oraz uproszczenia procedur wsparcia dla władz lokalnych i regionalnych, które w największym stopniu są zaangażowane w pomoc uchodźcom. Podkreślano również, że sytuacja wymaga długoterminowego podejścia i elastyczności środków polityki spójności.
Autor: Biuro Wielkopolski w Brukseli