gleba
Komisja Europejska zainwestuje 90 mln euro w 17 nowych projektów badawczych realizujących misję UE: „pakt na rzecz zdrowych gleb w Europie”. Celem projektów będzie odbudowa i ochrona zdrowia gleby na potrzeby zrównoważonej produkcji zdrowej żywności, ochrony różnorodności biologicznej, budowania odporności na zmianę klimatu oraz realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu.
W projektach bierze udział 314 uczestników z 32 krajów. Oprócz państw członkowskich UE udział biorą państwa stowarzyszone w ramach programu „Horyzont Europa” (Izrael, Kosowo, Norwegia, Serbia i Turcja), jak również państwa niestowarzyszone (Wielka Brytania, Stany Zjednoczone, Kanada i Szwajcaria). W projektach uczestniczą uniwersytety, instytucje badawcze, MŚP, przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe i władze lokalne.
Projekty przyniosą do 2030 r. różnorodne korzyści, jeśli chodzi o odbudowę i ochronę zdrowia gleb, np.:
- stworzenie bazy wiedzy i danych na potrzeby konsolidacji wiedzy z zakresu badań naukowych i innowacji w dziedzinie gleby i jej zdrowia;
- ograniczenie ilości odpadów z przetwórstwa spożywczego i waloryzacja odpadów na potrzeby produkcji i testowania organicznych polepszaczy gleby i produktów nawozowych;
- opracowanie wskaźników do pomiaru różnorodności biologicznej gleby i usług ekosystemowych (np. ekosystemów rolniczych i ekosystemów leśnych);
- zapewnienie narzędzi i metod do identyfikacji źródeł zanieczyszczenia gleby oraz poprawa w zakresie opłacalnego i zrównoważonego gospodarowania gruntami na obszarach miejskich i wiejskich;
- promowanie wdrażania rolnictwa węglowego, standaryzacja metodyki i mechanizmów certyfikacji w odniesieniu do rozliczania emisji dwutlenku węgla w glebie;
- opracowanie ram monitorowania, sprawozdawczości i weryfikacji działań zarządców gruntów na rzecz sekwestracji dwutlenku węgla i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych;
- współtworzenie materiałów, wytycznych, standardów programu nauczania oraz szkoleń w zakresie edukacji o glebie;
- stworzenie struktury kompleksowej obsługi, która ma wspierać, rozszerzać i promować przyszłą sieć 100 żywych laboratoriów i sztandarowych projektów w ramach paktu na rzecz zdrowych gleb, która rozpocznie działalność w przyszłym roku;
- ograniczenie spalania i składowania odpadów oraz zwiększenie odzysku składników odżywczych z bioodpadów.
17 nowych projektów zostało wybranych przez niezależnych ekspertów po ogłoszeniu w 2022 r. zaproszenia do składania wniosków, w którym otrzymano 71 kwalifikujących się wniosków. Większość projektów już się rozpoczęła. Projektami zarządzać będzie Europejska Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA). Więcej informacji na temat projektów, ich budżetu i beneficjentów, można znaleźć w zestawieniu projektów.
Kontekst
Misje UE utworzone w ramach programu „Horyzont Europa” na lata 2021–2027 są nowym sposobem na znalezienie konkretnych rozwiązań niektórych dużych wyzwań społecznych. We wrześniu 2021 r. utworzono misję UE „Pakt na rzecz zdrowych gleb w Europie”. Ma ona odegrać przewodnią rolę w transformacji służącej odbudowie i ochronie gleb do 2030 r. Założenia tej misji to stworzenie wydajnej sieci 100 żywych laboratoriów i sztandarowych projektów, sfinansowanie ambitnego programu badań naukowych i innowacji z silnym komponentem nauk społecznych, opracowanie zharmonizowanych ram monitorowania gleby w Europie oraz podnoszenie świadomości obywateli na temat znaczenia gleby.
Misja na rzecz gleby to część skutecznych ram służących realizacji ambicji Zielonego Ładu. Inne inicjatywy to strategia UE na rzecz ochrony gleb, wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie monitorowania gleby i jej odporności (Prawo o monitorowaniu gleb), Obserwatorium UE ds. Gleb (EUSO), wspólna polityka rolna (WPR) i inne środki polityczne. Działania te odgrywają kluczową rolę w ochronie różnorodności biologicznej, zapewnianiu zdrowej żywności i wody oraz zwiększaniu odporności na klęski żywiołowe, takie jak pożary lasów i powodzie.
Organizacje i osoby prywatne mogą podpisać manifest misji „gleba” (Mission Soil Manifesto), aby wyrazić poparcie dla misji i jej celów, oraz dołączyć do wspólnoty praktyków, która opowiada się za zdrowiem gleb i dba o przyszłość gleb w Europie i na świecie.
Istnieją cztery inne misje UE dotyczące globalnych wyzwań w obszarze neutralnych dla klimatu i inteligentnych miast, dostosowania się do zmiany klimatu, odbudowy naszych oceanów i wód oraz w dziedzinie raka. Misje wspierają realizację priorytetów Komisji, takich jak Europejski Zielony Ład, Europa na miarę ery cyfrowej, europejski plan walki z rakiem i nowy europejski Bauhaus.
Więcej informacji
Misja UE: Pakt na rzecz zdrowych gleb w Europie
Zestawienie 17 nowych projektów
Wirtualna wystawa projektów w ramach misji „gleba”
Możliwości finansowania w ramach misji UE „pakt na rzecz zdrowych gleb w Europie”
Misje w ramach programu „Horyzont Europa”
Źródło: Komisja Europejska
