komisja europejska
Komisja określa konkretne działania na rzecz większego zaangażowania partnerów społecznych na szczeblu krajowym i unijnym.
Komisja przedstawia dziś inicjatywę mającą na celu dalsze wzmocnienie i promowanie dialogu społecznego poprzez konkretne działania na szczeblu krajowym i unijnym. W ten sposób UE podtrzymuje swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz dialogu społecznego, który jest podstawą unijnej społecznej gospodarki rynkowej i jej konkurencyjności. Inicjatywa umożliwi dostosowywanie dialogu społecznego do zmieniającego się świata pracy i nowych tendencji na rynku pracy w kontekście przechodzenia na gospodarkę cyfrową i neutralną dla klimatu oraz pojawiania się nowych form zatrudnienia.
Negocjacje między organizacjami reprezentującymi pracodawców i pracowników (partnerami społecznymi) prowadzone w ramach dialogu społecznego i rokowań zbiorowych przyczyniają się do poprawy warunków życia i pracy, takich jak wynagrodzenie, godziny pracy, urlop wypoczynkowy, urlop rodzicielski, szkolenia oraz środki bezpieczeństwa i higieny pracy. Mają oni również do odegrania kluczową rolę w dostosowywaniu się do zmieniających się warunków gospodarczych i społecznych oraz osiąganiu wzrostu wydajności, który jest niezbędny do zwiększenia konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw. Wszystko to pomaga zapewnić sprawiedliwość społeczną i demokrację w miejscu pracy oraz zwiększyć dobrobyt i odporność Europy.
Partnerzy społeczni odgrywają również kluczową rolę w czasach kryzysu lub zmian. Na przykład podczas pandemii COVID-19 szybko pomogli oni w organizacji środków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz programów zmniejszonego wymiaru czasu pracy. Pomagają oni również w znalezieniu zrównoważonych rozwiązań w celu dostosowania rynku pracy do ery cyfrowej. Ścisła współpraca między pracodawcami a pracownikami ma także zasadnicze znaczenie dla zapewnienia skutecznej organizacji działalności w zakresie produkcji przemysłowej oraz wyposażenia pracowników w umiejętności ekologiczne i cyfrowe.
Stopień i jakość zaangażowania partnerów społecznych różnią się jednak znacznie w poszczególnych krajach. Jednocześnie zmniejsza się liczba członków związków zawodowych i odsetek pracowników objętych układami zbiorowymi na szczeblu krajowym (ze średniej UE wynoszącej około 66 proc. w 2000 r. do około 56 proc. w 2019 r.). W mniejszym stopniu reprezentowane są również nowsze formy zatrudnienia, takie jak praca za pośrednictwem platform internetowych, i niektóre grupy, m.in. młodzież, przy czym w niektórych sektorach, np. w sektorze opieki niemal zupełnie nie stosuje się rokowań zbiorowych.
W tym kontekście Komisja przedstawia wniosek dotyczący zalecenia Rady, w którym określono, w jaki sposób państwa UE mogą dalej wzmacniać dialog społeczny i rokowania zbiorowe na szczeblu krajowym. Komisja przedstawia również komunikat w sprawie wzmocnienia i promowania dialogu społecznego na szczeblu UE. Partnerzy społeczni byli ściśle zaangażowani w przygotowanie tych inicjatyw.
Umożliwienie rozwoju dialogu społecznego na szczeblu krajowym
We wniosku dotyczącym zalecenia Rady Komisja zaleca, aby państwa członkowskie:
- zapewniły prowadzenie konsultacji z partnerami społecznymi w zakresie opracowywania i wdrażania polityk gospodarczych i społecznych oraz polityk zatrudnienia zgodnie z praktykami krajowymi;
- zachęcały partnerów społecznych do przyjrzenia się nowym i niestandardowym formom zatrudnienia oraz do szerokiego informowania o korzyściach płynących z dialogu społecznego oraz o wszelkich wprowadzonych układach zbiorowych;
- umożliwiały zwiększenie zdolności organizacji pracowników i pracodawców, na przykład zapewniając im dostęp do odpowiednich informacji i wsparcie ze strony rządów krajowych.
Proponowane zalecenie Rady oparte jest na pełnym poszanowaniu tradycji krajowych oraz autonomii partnerów społecznych. Umożliwia państwom członkowskim określenie, w jaki sposób najlepiej osiągnąć te cele, z uwzględnieniem ich szczególnej sytuacji.
Promowanie zaangażowania partnerów społecznych na szczeblu UE
W celu dalszego promowania roli partnerów społecznych w kształtowaniu polityki UE i wzmocnienia sektorowego dialogu społecznego na szczeblu UE Komisja proponuje zestaw środków mających na celu:
- wzmocnienie europejskiego sektorowego dialogu społecznego poprzez modernizację jego ram, w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi UE i poprzez ewentualny przegląd obowiązujących przepisów;
- dalsze wsparcie na rzecz umów z partnerami społecznymi, w szczególności wsparcie administracyjne i doradztwo prawne;
- zwiększenie zaangażowania partnerów społecznych w kształtowanie polityki UE, na przykład poprzez gromadzenie opinii europejskich międzybranżowych partnerów społecznych na temat priorytetów polityki UE przed rozpoczęciem prac nad programem prac Komisji;
- zwiększenie skuteczności wsparcia technicznego i finansowego UE dla partnerów społecznych. Komisja utworzy na przykład, we współpracy z partnerami społecznymi, sieć badawczą służącą monitorowaniu i promowaniu dialogu społecznego UE.
Ponadto Komisja wzywa partnerów społecznych do negocjowania i zawierania większej liczby umów wzajemnych oraz do zwiększenia liczby członków i poprawy reprezentatywności zarówno związków zawodowych, jak i organizacji pracodawców.
Komisja będzie również nadal promować dialog społeczny na arenie międzynarodowej poprzez regularne spotkania z Międzynarodową Organizacją Pracy (MOP), Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju i innymi podmiotami. Komisja zachęca państwa członkowskie do dalszego ratyfikowania i skutecznego wdrażania konwencji MOP.
Co dalej?
Komisja, w ścisłej współpracy z partnerami społecznymi, będzie monitorować realizację proponowanych w komunikacie działań na szczeblu UE.
Państwa członkowskie omówią wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady z myślą o jego przyjęciu przez Radę. Po przyjęciu wniosku państwa członkowskie mają przedłożyć Komisji zestaw uzgodnionych z partnerami społecznymi środków służących wdrożeniu zalecenia. Wdrażanie środków będzie monitorowane w ramach europejskiego semestru.
Kontekst
Dialog społeczny i zaangażowanie pracowników są kluczowymi zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych i integralną częścią Zobowiązania społecznego z Porto z 2021 r. W Planie działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych Komisja zapowiedziała, że przedstawi inicjatywę na rzecz wspierania dialogu społecznego na szczeblu unijnym i krajowym. Zobowiązanie to podkreśliła również przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen na trójstronnym szczycie społecznym w 2022 r.
Komisja przygotowała tę inicjatywę przy ścisłym zaangażowaniu partnerów społecznych i konsultowała się z Parlamentem Europejskim, Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym i Komitetem Regionów. Inicjatywa dotycząca dialogu społecznego, o której mowa również w komunikacie Komisji pt. „Konferencja w sprawie przyszłości Europy – od wizji do konkretnych działań” z czerwca 2022 r., stanowi istotny wkład w działania następcze po konferencji. Inicjatywa na rzecz dialogu społecznego stanowi także element Europejskiego Roku Umiejętności 2023 i planu przemysłowego Zielonego Ładu, ponieważ partnerzy społeczni odgrywają kluczową rolę we wspieraniu zdobywania kwalifikacji, zmiany pracy i konkurencyjności UE.
Dodatkowe informacje
Wniosek dotyczący zalecenia Rady w sprawie wzmocnienia dialogu społecznego w Unii Europejskiej
Pytania i odpowiedzi: wzmacnianie dialogu społecznego
Europejski Rok Umiejętności 2023
Zamów bezpłatny elektroniczny biuletyn informacyjny Komisji Europejskiej na temat zatrudnienia, spraw społecznych i włączenia społecznego
Źródło: Komisja Europejska
