logo komisja europejska
UE inwestuje dziś ponad 1,8 mld euro w 17 innowacyjnych projektów wielkoskalowych w dziedzinie czystych technologii w ramach trzeciej rundy udzielania dotacji z funduszu innowacyjnego. Dotacje zostaną wypłacone z funduszu innowacyjnego, aby pomóc we wprowadzaniu na rynek przełomowych technologii w sektorach energochłonnym, wodoru, energii ze źródeł odnawialnych, infrastruktury wychwytywania i składowania dwutlenku węgla oraz produkcji kluczowych komponentów dla sektorów magazynowania energii i odnawialnych źródeł energii. Wybrane projekty zlokalizowane są w Bułgarii, Finlandii, Francji, Niemczech, Islandii, Niderlandach, Norwegii, Polsce i Szwecji.
Wypowiedź wiceprzewodniczącego wykonawczego Fransa Timmermansa: Dzisiejsze dotacje wspierają innowacyjne przedsiębiorstwa w całej Europie w rozwijaniu najnowocześniejszych technologii, których potrzebujemy, aby stymulować transformację ekologiczną. Fundusz innowacyjny jest ważnym narzędziem zwiększania skali innowacji w dziedzinie wodoru odnawialnego i innych rozwiązań dla przemysłu europejskiego. W porównaniu z pierwszą rundą wypłat dostępne środki wzrosły o 60 proc., co pozwoliło nam podwoić liczbę wspieranych projektów. Jest to duży bodziec do dekarbonizacji sektora energochłonnego w Unii Europejskiej.
17 nagrodzonych projektów wybrano w ramach drugiego zaproszenia do składania wniosków dotyczących projektów wielkoskalowych, tzn. takich, których koszt inwestycji przekracza 7,5 mln euro. Projekty te były oceniane przez niezależnych ekspertów pod kątem ich zdolności do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z tradycyjnymi technologiami oraz do wprowadzenia innowacji wykraczających poza najnowocześniejsze technologie, a także pod kątem tego, czy są wystarczająco rozwinięte, by mogły zostać wdrożone. Inne kryteria obejmowały potencjał projektów w zakresie skalowalności i opłacalności.
Wybrane projekty dotyczą różnorodnych sektorów przyczyniających się do działań UE na rzecz obniżenia emisyjności. Są to np. sektory odpowiadające za produkcję, dystrybucję i wykorzystanie wodoru odnawialnego, pozyskiwanie wodoru z odpadów, morską energię wiatrową, produkcję modułów fotowoltaicznych, magazynowanie i recykling baterii, wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla, zrównoważone paliwa lotnicze czy zaawansowane biopaliwa. Łącznie mogą one pozwolić nam zaoszczędzić 136 mln ton ekwiwalentu CO₂ już przez pierwsze 10 lat działalności.
Ponadto nawet 20 projektów, które są obiecujące, ale nie są jeszcze wystarczająco dojrzałe, aby uzyskać dotację, zostanie wstępnie wybranych do wsparcia w zakresie opracowywania projektów, którego udzieli Europejski Bank Inwestycyjny. Lista tych projektów zostanie ogłoszona w czwartym kwartale 2022 r.
Projekty w skrócie
Sektory energochłonne:
Cement (4 projekty): W jednej z cementowni w Niemczech zostanie wdrożony proces wychwytywania dwutlenku węgla w technologii „oxyfuel” drugiej generacji. Uzyskany w ten sposób dwutlenek węgla będzie wykorzystany jako surowiec do dalszego przetwarzania na syntetyczny metanol. W Polsce stworzony zostanie kompleksowy łańcuch wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, począwszy od wychwytywania i skraplania CO₂ w cementowni aż po jego składowanie na obszarach morskich. We Francji CO₂ z gazów spalinowych powiązanych z produkcją wapna będzie wychwytywane i trwale składowane w formacjach geologicznych na obszarach morskich. W Bułgarii stworzony zostanie pełen łańcuch wychwytywania i składowania dwutlenku węgla. Instalacje do wychwytywania dwutlenku węgla w jednej z bułgarskich cementowni zostaną połączone za pośrednictwem systemu gazociągów lądowych i morskich z miejscami trwałego składowania w wyczerpanym złożu gazu na Morzu Czarnym.
Chemikalia (3 projekty): W Finlandii tworzywa sztuczne będą poddawane chemicznemu recyklingowi i będą mogły być dalej wykorzystane jako surowiec w rafineriach. W Szwecji powstanie pierwszy w swoim rodzaju zakład przetwarzania dwutlenku węgla, strumieni odpadów, wodoru odnawialnego i biogazu w metanol. Jeszcze inny projekt w Finlandii skupi się na produkcji nowego włókna z masy celulozowej, które będzie mogło zastąpić w zastosowaniach włókienniczych poliester.
Wodór (3 projekty): W Holandii trzy projekty pozwolą odpowiednio na – produkowanie, dystrybuowanie i wykorzystywanie wodoru odnawialnego dzięki zastosowaniu elektrolizerów zasilanych z morskiej energii wiatrowej; produkowanie rocznie 15,5 tys. ton wodoru odnawialnego; przetwarzanie strumieni odpadów stałych nienadających się do recyklingu i przekształcanie ich przede wszystkim w wodór.
Rafinerie (2 projekty): W Norwegii zbudowany zostanie i uruchomiony pierwszy na świecie komercyjny zakład produkcji biopaliw typu drop-in, w którym z odpadów leśnych wytwarzane będą zaawansowane biopaliwa drugiej generacji i biowęgiel. W Szwecji zbudowana zostanie wielkoskalowa instalacja do produkcji syntetycznego, zrównoważonego paliwa lotniczego przy wykorzystaniu dwutlenku węgla wychwytywanego w elektrociepłowni (CHP).
Produkcja komponentów dla sektorów magazynowania energii lub produkcji energii ze źródeł odnawialnych (3 projekty): W Polsce powstanie zakład produkcji innowacyjnych systemów baterii elektrochemicznych umożliwiających krótkoterminowe magazynowanie energii elektrycznej. Na północy Francji zbudowany zostanie zakład wytwarzania komponentów fotowoltaicznych w oparciu o innowacyjną technologię heterozłącza. Również we Francji, w strefie przemysłowej produkcji baterii w Dunkierce, zbudowany zostanie zakład recyklingu baterii litowo-jonowych zajmujący się wytwarzaniem i rafinowaniem czarnej masy, który zapewni dostęp do wtórnego źródła surowców do wytwarzania nowych baterii.
Energia ze źródeł odnawialnych: W niemieckiej części Morza Północnego zbudowana zostanie i uruchomiona morska farma wiatrowa, w której wdrożone zostaną innowacyjne rozwiązania dotyczące turbin i wodoru.
Infrastruktura wychwytywania i składowania dwutlenku węgla: W Islandii zbudowany zostanie wysoce skalowalny terminal składowania dwutlenku węgla o szacowanej całkowitej pojemności wynoszącej 880 mln ton.
Kontekst
Dochody funduszu pochodzą z unijnego systemu handlu emisjami (ETS) i do 2030 r. wyniosą ponad 38 mld euro[1]. Jego celem jest stworzenie odpowiednich zachęt finansowych dla przedsiębiorstw i organów publicznych do inwestowania w nową generację technologii niskoemisyjnych i zapewnienie przedsiębiorstwom z UE przewagi pioniera, aby mogły się stać światowymi liderami w dziedzinie technologii.
W ramach pierwszego zaproszenia do składania wniosków dotyczących projektów wielkoskalowych dotacje w wysokości 1,1 mld euro przyznano siedmiu projektom w sektorach energochłonnym, wodoru, wychwytywania, składowania i utylizacji dwutlenku węgla oraz energii odnawialnej. Wsparcie w zakresie opracowywania projektów otrzymało 15 projektów.
Dzięki temu, że w porównaniu z pierwszą rundą funduszu innowacyjnego fundusze wzrosły o 60 proc., liczba projektów, które mogą otrzymać wsparcie wzrosła ponad dwukrotnie. Rozszerzamy również zasięg geograficzny na większą liczbę krajów, w tym w Europie Wschodniej, i przyspieszyliśmy proces składania wniosków i oceny.
W odniesieniu do projektów wybranych w ramach drugiego zaproszenia do składania wniosków rozpocznie się teraz proces przygotowania indywidualnych umów o udzielenie dotacji z Europejską Agencją Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA), agencją wykonawczą funduszu. Umowy te powinny zostać sfinalizowane w czwartym kwartale 2022 r., co umożliwi Komisji przyjęcie odpowiedniej decyzji o udzieleniu dotacji i rozpoczęcie wypłacania dotacji.
Jesienią Komisja ogłosi trzecie zaproszenie do składania wniosków dotyczących projektów wielkoskalowych. Jak zapowiedziano w planie REPowerEU, dostępne środki finansowe zostaną podwojone do około 3 mld euro w celu dalszego wspierania niezależności UE od rosyjskich paliw kopalnych. Komisja zachęca do ponownego składania wniosków dotyczących projektów, które nie zostały wybrane w ramach poprzednich zaproszeń.
W lipcu 2021 r. Komisja zaproponowała w ramach pakietu „Gotowi na 55” powiększenie funduszu innowacyjnego, obecnie opartego na 450 mln uprawnień w ramach obecnego ETS na lata 2021–2030, o 50 mln uprawnień w ramach obecnego ETS oraz 150 mln uprawnień w ramach nowego systemu obejmującego emisje z transportu drogowego i budynków. Ponadto zaproponowała, by uprawnienia, które w przeciwnym razie zostałyby przydzielone bezpłatnie sektorom przemysłu objętym mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂, były sprzedawane na aukcji i zasilały ten fundusz.
Dodatkowe informacje
Opis wybranych projektów wielkoskalowych
Strona internetowa funduszu innowacyjnego
Projekty wielkoskalowe wspierane z funduszu innowacyjnego
Projekty wielkoskalowe wybrane w ramach pierwszego zaproszenia
Projekty małoskalowe wybrane w ramach pierwszego zaproszenia
Wniosek dotyczący zmienionej dyrektywy EU ETS
Realizacja Europejskiego Zielonego Ładu
Autor: Komisja Europejska
