Komisja rozszerza tymczasowe ramy pomocy państwa dla wsparcia gospodarki

Komisja Europejska przyjęła 29 czerwca 2020 r. trzecią nowelizację przyjętych 19 marca 2020 r. tymczasowych ram pomocy państwa, rozszerzając ich zakres, aby wspierać gospodarkę w związku z pandemią koronawirusa. Tymczasowe ramy po raz pierwszy zmieniono 3 kwietnia 2020 r., aby zwiększyć możliwości udzielenia wsparcia publicznego na rzecz badań, testów i produkcji wyrobów służących zwalczaniu pandemii koronawirusa oraz aby chronić miejsca pracy i dalej wspierać gospodarkę. 8 maja 2020 r. Komisja przyjęła drugą zmianę polegającą na rozszerzeniu zakresu tymczasowych ram o środki służące dokapitalizowaniu i środki w formie długu podporządkowanego.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: Mikroprzedsiębiorstwa, małe przedsiębiorstwa i start-up'y mają kluczowe znaczenie dla odbudowy unijnej gospodarki. To właśnie one zostały szczególnie dotknięte problemem braku płynności finansowej w związku z pandemią koronawirusa i mają większe trudności z dostępem do finansowania. Rozszerzyliśmy dziś [29 czerwca 2020 r.] zatem tymczasowe ramy pomocy państwa, aby umożliwić państwom członkowskim dalsze wspieranie tych przedsiębiorstw. Wprowadziliśmy również warunki zachęcające inwestorów prywatnych do udziału wraz z państwem w dokapitalizowaniu, ograniczając w ten sposób potrzebę pomocy państwa i ryzyko zakłóceń konkurencji. Przypominamy też, że pomoc państwa nie może być uwarunkowana przeniesieniem działalności produkcyjnej lub innej działalności beneficjenta z innego kraju Unii, ponieważ jednolity rynek jest naszym największym zasobem. W dalszym ciągu ściśle współpracujemy z państwami członkowskimi, aby pomóc europejskim przedsiębiorstwom przetrwać ten kryzys i przywrócić silną koniunkturę przy jednoczesnym zachowaniu równych warunków działania, z korzyścią dla wszystkich europejskich konsumentów i przedsiębiorstw.

Wsparcie dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, w tym przedsiębiorstw typu start-up

Głównym celem tymczasowych ram jest zapewnienie ukierunkowanego wsparcia dla zwykle rentownych przedsiębiorstw, które z powodu epidemii koronawirusa znalazły się w trudnej sytuacji finansowej. W związku z tym przedsiębiorstwa, które znajdowały się w trudnej sytuacji przed 31 grudnia 2019 r., nie kwalifikują się do otrzymania pomocy przewidzianej w tymczasowych ramach, ale mogą korzystać z pomocy w ramach istniejących przepisów dotyczących pomocy państwa, w szczególności wytycznych dotyczących ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw. Wytyczne te określają jasne warunki, zgodnie z którymi takie przedsiębiorstwa muszą opracować rzetelne plany restrukturyzacji, które umożliwią im osiągnięcie długoterminowej rentowności.

Mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa (tj. przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 50 pracowników i których roczny obrót/suma bilansowa nie przekracza 10 mln EUR) szczególnie ucierpiały na skutek braku płynności spowodowanego gospodarczymi skutkami epidemii koronawirusa, co pogłębiło jeszcze bardziej ich trudności w dostępie do finansowania w porównaniu z większymi przedsiębiorstwami. Jeśli nie zostaną podjęte działania, trudności te mogłyby doprowadzić do wielu bankructw mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw, powodując poważne zakłócenia w całej gospodarce UE.

Nowelizacja z 29 czerwca 2020 r. rozszerza tymczasowe ramy i ma umożliwić państwom członkowskim udzielanie wsparcia publicznego przewidzianego w tymczasowych ramach wszystkim mikroprzedsiębiorstwom i małym przedsiębiorstwom, nawet tym, które 31 grudnia 2019 r. znajdowały się w trudnej sytuacji finansowej.

Takie wsparcie będzie miało zastosowanie, o ile takie przedsiębiorstwa nie są objęte postępowaniem upadłościowym, nie otrzymały pomocy na ratowanie, która nie została spłacona, ani nie podlegają planowi restrukturyzacji określonemu w zasadach pomocy państwa. Biorąc pod uwagę ich ograniczoną wielkość i udział w transakcjach transgranicznych, w przypadku tymczasowej pomocy państwa dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw prawdopodobieństwo zakłócenia konkurencji na rynku wewnętrznym jest mniejsze niż w przypadku pomocy państwa dla większych przedsiębiorstw.

Zaproponowana zmiana zwiększa również skutecznie możliwości wspierania przedsiębiorstw typu start-up, których przeważająca większość to mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa, a zwłaszcza innowacyjnych przedsiębiorstw, które w swojej fazie wzrostu mogą przynosić straty. Przedsiębiorstwa te mają bowiem zasadnicze znaczenie dla odbudowy gospodarczej w Unii.

Komisja przypomina ponadto, że wszystkie małe i średnie przedsiębiorstwa, które w dniu 31 grudnia 2019 r. istniały krócej niż trzy lata, mogły już skorzystać ze środków pomocy określonych w tymczasowych ramach, o ile przedsiębiorstwa te nie są objęte postępowaniem upadłościowym, nie otrzymały pomocy na ratowanie, która nie została spłacona, ani nie podlegają planowi restrukturyzacji określonemu w zasadach pomocy państwa.

Zachęcanie inwestorów prywatnych do uczestnictwa w środkach pomocy służących dokapitalizowaniu związanych z koronawirusem

Komisja dostosowała również warunki dotyczące środków służących dokapitalizowaniu przewidzianych w tymczasowych ramach w przypadkach, kiedy prywatni inwestorzy przyczyniają się do podwyższenia kapitału przedsiębiorstw wraz z państwem.

Zaproponowane zmiany zachęcą do zastrzyków kapitałowych przy dużym udziale prywatnym w przedsiębiorstwach, ograniczając tym samym potrzebę pomocy państwa i zmniejszając ryzyko zakłóceń konkurencji. W szczególności, gdy państwo decyduje się przyznać pomoc w formie dokapitalizowania, ale prywatni inwestorzy wnoszą istotny wkład w podwyższenie kapitału (co do zasady co najmniej 30 % nowego wniesionego kapitału) na takich samych warunkach jak państwo, zakaz przejęć i pułap wynagrodzenia kadry kierowniczej są ograniczone do trzech lat. Ponadto zniesiony zostaje zakaz wypłacania dywidend dla posiadaczy nowych udziałów, jak również dotychczasowych udziałów, pod warunkiem że udział procentowy, jaki w kapitale przedsiębiorstwa mają posiadacze tych dotychczasowych udziałów, obniży się łącznie do mniej niż 10 %.

Zwiększy to zachęty dla przedsiębiorstw do poszukiwania wkładu kapitałowego zarówno na rynku, jak i u państwa, przy jednoczesnym zachowaniu zabezpieczeń mających na celu utrzymanie skutecznej konkurencji na jednolitym rynku.

Ponadto, zgodnie z zapisaną w TFUE zasadą neutralności w odniesieniu do kwestii własności publicznej i prywatnej, dzisiejsza [29 czerwca 2020 r.] zmiana pozwoli przedsiębiorstwom mającym już udziały państwa na pozyskiwanie kapitału od swoich udziałowców, podobnie jak czynią to przedsiębiorstwa prywatne. Jeśli spełnione są ww. warunki dotyczące udziału inwestorów prywatnych w podwyższeniu kapitału a państwo jest istniejącym udziałowcem (tzn. posiadało już udziały w danym przedsiębiorstwie jeszcze przed przyznaniem pomocy w formie dokapitalizowania) inwestującym proporcjonalnie do swojego dotychczasowego udziału, Komisja nie uważa za konieczne, aby ustanawiać warunki szczegółowe w odniesieniu do wyjścia państwa ze struktury kapitałowej.

Ochrona jednolitego rynku i zapewnienie równych warunków działania

Przy okazji nowelizacji Komisja wyjaśniła, że pomoc nie powinna być uzależniona od przeniesienia działalności produkcyjnej lub innej działalności beneficjenta z innego kraju na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) na terytorium państwa członkowskiego przyznającego pomoc, gdyż taki warunek byłby szczególnie szkodliwy dla rynku wewnętrznego.

Kontekst

W dniu 19 marca 2020 r. Komisja przyjęła nowe tymczasowe ramy pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście pandemii koronawirusa, na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zostały one zaktualizowane w dniu 3 kwietnia oraz 8 maja 2020 r. Ramy te opierają się na stwierdzeniu, że cała unijna gospodarka jest dotknięta poważnymi zakłóceniami. Umożliwiają one państwom członkowskim wykorzystanie w celu wsparcia gospodarki pełnej elastyczności przewidzianej w regułach pomocy państwa, a równocześnie ograniczają negatywne skutki dla równych warunków działania na jednolitym rynku.

W dniu 13 marca 2020 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie skoordynowanej reakcji gospodarczej na epidemię COVID-19, w którym przedstawiono te możliwości. Państwa członkowskie mogą na przykład wprowadzić, z korzyścią dla przedsiębiorstw, ogólnie obowiązujące zmiany (np. odroczenie spłaty podatków lub subsydiowanie skróconego czasu pracy we wszystkich sektorach), które nie wchodzą w zakres zasad pomocy państwa. Mogą również przyznawać przedsiębiorstwom rekompensaty za szkody poniesione bezpośrednio w wyniku pandemii koronawirusa. Może to być przydatne w kontekście wsparcia szczególnie dotkniętych sektorów, takich jak transport, turystyka, hotelarstwo i handel detaliczny.

Autor: Komisja Europejska