ke big
W związku ze zbliżającym się nieformalnym posiedzeniem przywódców zaplanowanym na 23 lutego 2018 r. Komisja Europejska przedstawiła dziś szereg praktycznych działań, dzięki którym Unia Europejska mogłaby być bardziej skuteczna i poprawiłyby się kontakty między przywódcami instytucji unijnych i obywatelami UE.
Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker oświadczył dzisiaj: Dysponując planem z Bratysławy, deklaracją rzymską i obecnie Agendą przywódców, Europa słusznie skupia się na tworzeniu Unii, która przynosi konkretne i wymierne rezultaty dla dobra swoich obywateli w obszarach, które są dla nich ważne. Musimy dalej podążać tą drogą. Zawsze uważałem, że forma powinna wynikać z funkcji – teraz nie jest odpowiedni moment na długie dyskusje na temat reformy instytucjonalnej lub zmiany Traktatu. Możemy jednak podjąć wiele kroków, by jeszcze skuteczniej realizować nasze kluczowe priorytety. Istnieje wiele możliwości, ale powinien nam przyświecać jeden wspólny cel: skuteczna Europa.
„Spitzenkandidaten”: czerpanie z doświadczeń związanych z wprowadzeniem w 2014 r. systemu głównych kandydatów
Wybory w 2014 r. przyczyniły się do wzmocnienia współpracy między trzema instytucjami UE i poprawiły ich wydajność. Pomogły im ustalić jednolite podejście do wspólnego programu prac w trakcie pięcioletniej kadencji. To z kolei pozwoliło Komisji pod przewodnictwem Jeana-Claude'a Junckera na realizowanie zadań w bardziej polityczny sposób i skoncentrowanie się na obszarach, w których Unia osiąga najlepsze rezultaty, resztę obszarów pozostawiając państwom członkowskim.
W wygłoszonym w 2017 r. orędziu o stanie Unii przewodniczący Juncker stwierdził, że należy kontynuować system głównych kandydatów („Spitzenkandidaten”) z 2014 r. Komisja Europejska wyjaśnia dzisiaj, w jaki sposób można usprawnić ten system na podstawie istniejących traktatów, mając jednocześnie na uwadze równowagę między instytucjami UE, jak i między państwami członkowskimi. Należy m.in. zaapelować do partii politycznych, by wcześniej dokonały wyboru czołowych kandydatów, tj. przed końcem 2018 r., i by wcześniej rozpoczęły kampanię. Pozwoliłoby to wyborcom lepiej zapoznać się z kandydatami i ich programem politycznym.
Komisja zaleca również, by powiązania między krajowymi i europejskimi partiami były bardziej widoczne. Krajowe partie polityczne powinny zwiększyć przejrzystość informacji na temat partii europejskich, z którymi są powiązane, np. używając ich logo w trakcie kampanii i w materiałach do głosowania. Powinny one również zajmować wyraźne stanowisko na temat ważnych kwestii związanych z Europą i wyrażać chęć uczestnictwa w ugrupowaniach politycznych w Parlamencie Europejskim, jak również deklarować, jakiego popierają kandydata na przewodniczącego Komisji Europejskiej.
Skład Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej
Na posiedzeniu Rady Europejskiej przywódcy muszą zdecydować – na podstawie wniosku Parlamentu Europejskiego – o składzie Parlamentu Europejskiego w trakcie kadencji 2019 – 2024 i o tym, co stanie się z mandatami eurodeputowanych ze Zjednoczonego Królestwa po jego wystąpieniu z UE. Jednym z rozwiązań jest zarezerwowanie wielu z tych mandatów na rzecz ponadnarodowego okręgu wyborczego. Chociaż w swojej niedawnej rezolucji (z 7 lutego) Parlament Europejski głosował za tym, by nie apelować o utworzenie ponadnarodowego okręgu wyborczego, to jednak pozostawił otwartą drogę do przyszłych dyskusji. Wiele państw członkowskich poparło niedawno ten pomysł, natomiast inne wyraziły swój sprzeciw. Ponadnarodowy okręg wyborczy pomógłby wzmocnić europejski wymiar wyborów, ponieważ kandydaci mogliby dotrzeć do większej liczby obywateli w całej Europie. Z drugiej strony parlamentarzyści z zasady reprezentują wyborców, którzy na nich głosowali w wyborach samorządowych lub krajowych, i są z nimi w ścisłym kontakcie, ponieważ są przez nich rozliczani, a także dlatego, że mogą podnosić ich obawy. Komisja jest przychylna wobec idei list ponadnarodowych, ale wymaga to jednomyślnej zgody Rady i przyjęcia w następnym roku we wszystkich 27 państwach członkowskich zmian w prawie wyborczym, które będą miały zastosowanie w wyborach w 2019 r.
Kolegium komisarzy liczy obecnie 28 członków, po jednym z każdego państwa członkowskiego, w myśl decyzji Rady Europejskiej z 22 maja 2013 r. Przed mianowaniem komisarzy, którzy będą zasiadać w Komisji Europejskiej następnej kadencji, przywódcy będą musieli zdecydować, czy zachowują zasadę jeden członek na państwo członkowskie, czy też zmniejszają skład Komisji. Organ wykonawczy w mniejszym składzie mógłby teoretycznie oznaczać bardziej skuteczne funkcjonowanie, łatwiejsze zarządzanie i lepsze rozdzielanie zadań. Mniejszy skład Komisji oznaczałby jednak również, że niektóre państwa członkowskie nie byłyby reprezentowane na poziomie politycznym tej instytucji i straciłyby możliwość korzystania z bezpośredniego politycznego kanału komunikacji ze swoimi obywatelami i organami krajowymi.
Przewodniczący pełniący podwójną funkcję: przewodniczącego Komisji i Rady
W swoim orędziu o stanie Unii w 2017 r. przewodniczący Juncker jako pierwszy zasugerował, by przewodniczący pełnił podwójną funkcję. Jedna osoba na dwóch stanowiskach, tj. na stanowisku przewodniczącego Rady Europejskiej i przewodniczącego Komisji Europejskiej, mogłaby sprawić, że struktura Unii będzie skuteczniejsza. Na takie rozwiązanie pozwalają obecne traktaty. Podwójna funkcja nie wymaga połączenia tych dwóch instytucji. Przewodniczący Komisji Europejskiej jest już członkiem Rady Europejskiej, a żaden z dwóch przewodniczących nie ma prawa głosu w Radzie Europejskiej; pełnią oni funkcję doradczą, wnoszą wkład na podstawie prac podległych im służb, pomagają osiągać porozumienie i znajdować wspólną płaszczyznę.
Dialogi obywatelskie
Komisja Europejska regularnie prowadzi dialogi obywatelskie z członkami Komisji i Parlamentu Europejskiego, rządami krajowymi, władzami lokalnymi i regionalnymi oraz przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego. Od 2012 r. przeprowadzono blisko 500 takich interaktywnych debat publicznych w 160 lokalizacjach. Komisja planuje organizować je częściej w obecnym okresie poprzedzającym wybory do Parlamentu Europejskiego w maju 2019 r. Docelowo zamierza zorganizować ok. 500 dodatkowych debat. Komisja z zadowoleniem przyjmuje także inicjatywy poszczególnych państw członkowskich, które proponują zorganizowanie z udziałem swoich obywateli własnych debat krajowych na temat przyszłości Europy. Komisja gotowa jest je wspierać w miarę możliwości, np. łącząc ten proces z konsultacjami prowadzonymi przez internet na temat przyszłości Europy, które mogą potrwać do 9 maja 2019 r. Komisja podzieli się swoimi doświadczeniami z państwami członkowskimi.
Przebieg procedury
Zaproponowane dzisiaj pomysły i warianty wynikają bezpośrednio ze Komunikat: Skuteczna Europa: Warianty instytucjonalne w celu zwiększenia skuteczności działania Unii Europejskiej, w którym zobowiązano się do określenia sposobów dalszego wzmacniania wymiaru europejskiego i legitymacji demokratycznej procesu podejmowania decyzji w UE oraz do zbadania dalszych przyczyn utrzymującej się niskiej frekwencji w niektórych państwach członkowskich i rozwiązania tego problemu.
Więcej informacji
- Komunikat: Skuteczna Europa: Warianty instytucjonalne w celu zwiększenia skuteczności działania Unii Europejskiej
- Zalecenie w sprawie uwydatnienia europejskiego charakteru i usprawnienia procesu wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2019 r.
- Sprawozdanie Komisji Europejskiej w sprawie wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2014 r.
- Sprawozdanie z 2018 r. w sprawie wyborów europejskich i samorządowych
- Warianty instytucjonalne w celu zwiększenia skuteczności działania Unii Europejskiej
- Skład Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej – czego można oczekiwać w 2019 r.
- Narodziny systemu „Spitzenkadidaten” i europejska kampania wyborcza w 2014 r.
- Dialog z obywatelami przed wyborami do Parlamentu Europejskiego
- Nowe zasady, jak sprawić, by wybory europejskie w 2019 r. były bardziej przejrzyste
- Przewodniczący pełniący podwójną funkcję?
- Wizyty i spotkania członków Komisji Europejskiej z parlamentami narodowymi od początku kadencji
Autor: Komisja Europejska
