Kryzys migracyjny w Europie - podsumowanie dotychczasowych działań UE i nowe propozycje budżetowe

ue 001

1,7 mld euro – to kwota, jaka w latach 2015-2016 zostanie przeznaczona z unijnego budżetu na program w zakresie migracji.

Kilka dni temu kolegium komisarzy zaprezentowało zestaw działań priorytetowych, które mają zostać podjęte w ciągu najbliższych sześciu miesięcy w celu zarządzania kryzysem związanym z uchodźcami. Wczoraj Komisja Europejska przedstawiła pierwsze konkretne propozycje dotyczące unijnych środków w wysokości 1,7 mld euro na lata 2015 i 2016, przeznaczonych na działania związane z kryzysem migracyjnym. Do wniesienia wkładów odpowiadających tej kwocie zobowiązali się w ubiegłym tygodniu szefowie państw lub rządów państw członkowskich. Środki te zostaną przeznaczone na pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych dla państw członkowskich UE najbardziej dotkniętych kryzysem, zatrudnienie dodatkowego personelu w odpowiedzialnych agencjach UE oraz wsparcie i pomoc humanitarną w państwach trzecich. Komisja liczy teraz na władzę budżetową – Parlament i Radę, aby jak najszybciej przyjęły te środki, do czego zobowiązały się w zeszłym tygodniu.

Wnioski dotyczą kwoty 801,3 mln euro na 2015 r., która będzie pochodzić częściowo z nowych środków finansowych w postaci zaproponowanego projektu budżetu korygującego na 2015 r. W związku z tym Komisja proponuje dodatkowe zobowiązania w wysokości 330,7 mln euro ze strony państw członkowskich. Po drugie Komisja wnioskuje o przesunięcie środków finansowych z innych obszarów. Do tego celu Komisja planuje przeznaczyć 70,6 mln euro z innych programów i działań oraz 400 mln euro pierwotnie przewidzianych na pomoc humanitarną i finansowanie europejskiej polityki sąsiedztwa.

Drugi zestaw wniosków dotyczący pozostałych 900 mln euro na 2016 r., zapowiedzianych w ubiegłym tygodniu, zostanie uwzględniony w nowelizacji projektu budżetu na 2016 r., którą Komisja przedstawi w październiku 2015 r. (…)

W ubiegłym tygodniu Komisja Europejska zobowiązała się do zwiększenia wsparcia finansowego na działania związane z kryzysem. W pierwszym rzędzie na pozostały okres 2015 r. Komisja uruchomi 801,3 mln euro na wsparcie następujących działań priorytetowych:

• 100 mln euro na zasilenie Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (AMIF) oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ISF) celem udzielenia pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych państwom członkowskim UE najbardziej dotkniętym kryzysem. Dotychczas w tym celu wykorzystano już 73 mln euro.
• 1,3 mln euro na zwiększenie finansowania trzech istotnych w tej dziedzinie agencji UE, aby pokryć koszty zatrudnienia w 2015 r. 60 pracowników w agencji Frontex, 30 w Europejskim Urzędzie Wsparcia w dziedzinie Azylu (EASO) i 30 w Europolu.
• 300 mln euro na wzmocnienie Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI), aby umożliwić zwiększenie regionalnego funduszu powierniczego UE w odpowiedzi na kryzys w Syrii i zapewnić pomoc państwom trzecim przyjmującym syryjskich uchodźców. Wraz z dodatkową kwotą 200 mln euro, pochodzącą z przesunięć w budżecie, łączne finansowanie funduszu powierniczego na rzecz Syrii wyniesie ponad 500 mln euro. Wkłady państw członkowskich powinny odpowiadać finansowaniu UE: tak by środki funduszu osiągnęły łącznie co najmniej 1 mld euro. 
• 200 mln euro na zapewnienie bezpośrednich środków umożliwiających reagowanie na potrzeby UNHCR i Światowego Programu Żywnościowego oraz innych stosownych organizacji, co pozwoli na natychmiastową pomoc uchodźcom. Te środki zostały już wcześniej przeznaczone na pomoc humanitarną i ochronę ludności, a teraz zostaną wykorzystane konkretnie na działania związane z kryzysem migracyjnym. Wkłady państw członkowskich powinny odpowiadać finansowaniu UE.

Do tego dochodzą znaczące kwoty (ponad 300 mln euro) uwolnione w 2015 r. jako płatności zaliczkowe w ramach wieloletnich funduszy na migrację i zarządzanie granicami (z łącznej sumy około 7 mld euro zarezerwowanej na lata 2014–2020).

Wniosek w tej sprawie jest zgodny z porozumieniem dotyczącym siedmioletniego planu finansowego UE. Kwota 801,3 mln euro nie wymaga płatności dodatkowych ze strony państw członkowskich w 2015 r.

Na nieformalnym posiedzeniu szefów państw lub rządów UE w dniu 23 września 2015 r. państwa członkowskie pozytywnie przyjęły propozycje Komisji dotyczące mobilizacji środków z budżetu UE i zobowiązały się do wniesienia wkładów odpowiadających tym kwotom. Środki te obejmują także fundusze, które UE już uruchomiła, aby pomóc naszym sąsiadom uporać się z problemem migracji: 1 mld euro dla Turcji i 17 mln euro dla Serbii i byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii. Państwa członkowskie powinny też wpłacić odpowiednie kwoty na nadzwyczajny fundusz powierniczy dla Afryki, aby podwoić wstępny wkład kapitałowy z budżetu UE wynoszący 1,8 mld euro.

Dalsze działania

Ponadto w październiku bieżącego roku Komisja zaproponuje dodanie 900 mln euro do projektu budżetu na 2016 r., aby wesprzeć następujące działania priorytetowe w 2016 r.:

• 600 mln euro na Fundusz Azylu, Migracji i Integracji oraz Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także na zwiększenie zatrudnienia w agencjach Frontex, EASO i Europol. Oprócz tych środków kwotę 780 mln euro już zaplanowano na program relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych.
• 300 mln euro na udzielenie pomocy humanitarnej uchodźcom, którzy znaleźli schronienie w krajach sąsiadujących z Syrią i innych państwach trzecich. Wkłady państw członkowskich powinny odpowiadać finansowaniu UE.

Dotychczasowe decyzje

W dniu 23 kwietnia 2014 r. na Malcie Jean-Claude Juncker przedstawił pięciopunktowy plan dotyczący imigracji, wzywający do większej solidarności w ramach unijnej polityki migracyjnej. Był to element jego kampanii wyborczej na stanowisko przewodniczącego Komisji Europejskiej.

Po objęciu urzędu przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powierzył komisarzowi odpowiedzialnemu za migrację zadanie opracowania nowej polityki w tej dziedzinie jako jednego z dziesięciu priorytetów wytycznych politycznych – programu politycznego, na podstawie którego Parlament Europejski dokonał wyboru Komisji.

W dniu 13 maja 2015 r. Komisja Europejska przedstawiła Europejski program w zakresie migracji, zawierający kompleksowy plan poprawy wszystkich aspektów zarządzania migracją.

W dniu 27 maja 2015 r. Komisja Europejska przedstawiła już pierwszy pakiet środków wykonawczych Europejskiego programu w zakresie migracji, obejmujący wnioski dotyczące relokacji i przesiedlenia, a także unijny plan działania przeciwko przemytnikom ludzi.

W dniach 25-26 czerwca 2015 r. Rada Europejska zdecydowała o rozpoczęciu prac nad propozycjami Komisji Europejskiej zawartymi w Europejskim programie w zakresie migracji, dotyczącymi głównie relokacji i przesiedlenia, powrotów i współpracy z krajami pochodzenia oraz tranzytu.

W dniu 20 lipca 2015 r. Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych wyraziła zgodę na wdrożenie środków zaproponowanych w Europejskim programie w zakresie migracji, w szczególności relokacji osób ewidentnie wymagających ochrony międzynarodowej z Włoch i Grecji w ciągu najbliższych dwóch lat (na początek 32 256 osób) oraz przesiedlenia 22 504 osób wysiedlonych, ewidentnie wymagających ochrony międzynarodowej, przebywających poza UE.

W dniu 9 września 2015 r. Komisja zaproponowała nowy zestaw środków, w tym mechanizm relokacji w sytuacjach nadzwyczajnych obejmujący 120 tys. uchodźców, a także konkretne narzędzia, które mają pomóc państwom członkowskim w rozpatrywaniu wniosków, organizowaniu powrotów osób migrujących z przyczyn ekonomicznych oraz eliminowaniu podstawowych przyczyn kryzysu związanego z uchodźcami.

W dniu 14 września 2015 r. państwa członkowskie przyjęły decyzję w sprawie relokacji z Włoch i Grecji 40 tys. uchodźców ewidentnie wymagających ochrony międzynarodowej.

W dniu 23 września 2015 r. państwa członkowskie przyjęły decyzję w sprawie relokacji 120 tys. uchodźców ewidentnie wymagających ochrony międzynarodowej z Włoch, Grecji i innych państw członkowskich bezpośrednio dotkniętych kryzysem migracyjnym.

Dodatkowe informacje

MEMO/15/5730: Pytania i odpowiedzi: dodatkowe środki finansowe na kryzys związany z uchodźcami

Komunikat Komisji Europejskiej: Zarządzanie kryzysem związanym z uchodźcami: natychmiastowe środki operacyjne, budżetowe i prawne w ramach Europejskiego programu w zakresie migracji

Europejski program w zakresie migracji: Dokumenty ustawodawcze, noty informacyjne i komunikaty prasowe

Strona internetowa Dyrekcji Generalnej ds. Migracji i Spraw Wewnętrznych

Źródło: Komisja Europejska