Biała Księga o Transporcie od roku 2050

Komisja Europejska przyjęła dziś wszechstronną strategię (Transport w roku 2050) zmierzającą do ustanowienia konkurencyjnego systemu transportu służącego zwiększeniu mobilności, pokonaniu głównych przeszkód w najważniejszych obszarach oraz pobudzeniu wzrostu i zatrudnienia. Jednocześnie przygotowywane wnioski mają na celu zdecydowane zmniejszenie zależności Europy od importowanej ropy naftowej oraz redukcję o 60 % łącznej emisji dwutlenku węgla w sektorze transportu do 2050 r.

Osiągnięcie tych celów wymaga dogłębnej transformacji obecnego transportu w Europie. Wśród najważniejszych celów na rok 2050 r. należy wymienić:

• miasta wolne od pojazdów o napędzie konwencjonalnym;
• przynajmniej 40 % paliw w lotnictwie ma pochodzić ze źródeł odnawialnych i spełniać warunek niskoemisyjności; redukcja emisji towarzyszących transportowi morskiemu o przynajmniej 40 %;
• 50 % przesunięcie międzymiastowego ruchu pasażerskiego na średnie dystanse oraz transportu towarów z dróg na tory kolejowe i drogi morskie;
• wszystko to łącznie ma się przyczynić do zmniejszenia łącznych emisji w transporcie o 60 % w pierwszej połowie tego stulecia.

Jak zauważył Siim Kallas, odpowiedzialny za transport wiceprzewodniczący Komisji: „Transport w roku 2050 wytycza plan stworzenia konkurencyjnego sektora transportu, który pozwoli na zwiększenie mobilności i redukcję emisji. Możemy i musimy dokonać jednego i drugiego jednocześnie. Powtarzana często opinia, że walka ze zmianą klimatu oznacza konieczność ograniczenia mobilności jest po prostu fałszywa. Konkurencyjne systemy transportu mają żywotne znaczenie dla zdolności Europy do konkurowania z całym światem w dziedzinie wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i powszedniej jakości życia obywateli. Ograniczanie swobody poruszania się nie wchodzi w rachubę; nie ma też mowy o pozostawieniu transportu samemu sobie. Możemy przełamać wieloletnią zależność sektora od ropy, nie poświęcając przy tym jego sprawności ani nie zagrażając mobilności. Dzięki temu wszyscy mogą tylko skorzystać."

Biała księga o Transporcie w roku 2050 dotyczy utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu. Zmierza on do usunięcia najważniejszych barier i wąskich gardeł w wielu kluczowych obszarach obejmujących między innymi: infrastrukturę transportową i inwestycje w tej sferze, innowacje i rynek wewnętrzny. Ostateczny cel to utworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportu, na którym panować będzie ostrzejsza konkurencja oraz w pełni zintegrowana sieć transportowa, łącząca rozmaite formy transportu tak, by umożliwić głębokie przemiany sposobu przemieszczania się pasażerów i towarów. W tym celu plan wysuwa 40 konkretnych inicjatyw na przestrzeni nadchodzącej dekady.

Plan Transport w roku 2050 określa różne cele dla poszczególnych form podróży - w granicach miast, między miastami i na długie dystanse.

1. Podróże międzymiastowe: połowę pasażerów oraz transportów towarowych pokonujących średnie odległości należałoby przenieść z dróg na tory kolejowe i drogi wodne.

• Do roku 2050 kolej powinna przejąć większość średniodystansowego ruchu pasażerskiego (na trasach długości około 300 km i więcej).

• Do roku 2030 nie mniej niż 30 % drogowych przewozów towarów na odległości powyżej 300 km powinno się przenieść na inne środki transportu (kolej, żegluga śródlądowa), a do roku 2050 - ponad 50 %.

• Należy uruchomić w pełni sprawną unijną sieć bazową korytarzy transportowych wyposażonych w sposób pozwalający na sprawne łączenie różnych rodzajów transportu (sieci TEN-T o szczególnym znaczeniu) do roku 2030, który do roku 2050 zostanie rozwinięty do sieci o wysokiej jakości i przepustowości wraz z zestawem odpowiednich usług informacyjnych.

• Do roku 2050 - doprowadzić do połączenia wszystkich lotnisk sieci o szczególnym znaczeniu z siecią kolejową, najlepiej - przystosowaną do dużych prędkości; zapewniając dostateczne połączenie wszystkich najważniejszych portów z koleją towarową, a gdy tylko to możliwe również z siecią dróg żeglugi śródlądowej.

• Do roku 2020 ustanowić trzeba ramy dla sieci informacji o europejskim transporcie różnego rodzaju, systemu zarządzania i opłat - zarówno w ruchu pasażerskim, jak i towarowym.

• Przejście do konsekwentnego stosowania zasad „użytkownik płaci" oraz „zanieczyszczający płaci" przy zaangażowaniu sektora prywatnego w starania na rzecz wyeliminowania zakłóceń, zwiększania dochodów oraz zapewniania funduszy na inwestycje w transport przyszłości.

2. Podróże na długie dystanse i międzykontynentalny transport towarów pozostaną zdominowane przez transport lotniczy i morski. Nowe silniki, paliwa i systemy zarządzania ruchem pozwolą na zwiększenie wydajności i ograniczenie emisji.

• Paliwa niskoemisyjne w lotnictwie mają sięgać 40 % ogółu paliw w roku 2050; również do 2050 r. poziom emisji CO2 pochodzących z morskich paliw płynnych trzeba zmniejszyć o 40 %.

• Dopełnienie, do roku 2020, modernizacji europejskiego systemu służb kontroli ruchu lotniczego obsługujących całość europejskiej jednolitej przestrzeni powietrznej: przyspieszenie i zwiększenie bezpieczeństwa i przepustowości transportu lotniczego. Domknięcie prac nad Wspólnym Europejskim Obszarem Lotniczym obejmującym 58 krajów oraz 1 mld mieszkańców do roku 2020.

• Wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania w transporcie lądowym i drogą wodną (np. ERTMS, ITS, RIS, SafeSeaNet i LRIT¹).

• Współpraca z partnerami międzynarodowymi oraz organizacjami międzynarodowymi (takimi, jak ICAO oraz IMO) nad propagowaniem konkurencyjności branży europejskiej oraz realizacji celów w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu na poziomie globalnym.

3. Transport miejski czeka zdecydowany zwrot w kierunku czystszych ekologicznie pojazdów i paliw. Do roku 2030 zastąpionych zostanie 50 % pojazdów o napędzie konwencjonalnym, a do roku 2050 mają one całkowicie zniknąć z naszych miast.

• Zmniejszenie o połowę natężenia ruchu aut o napędzie konwencjonalnym do roku 2030; całkowite wyprowadzenie ich z miast w perspektywie roku 2050; doprowadzenie do całkowicie wolnego od emisji dwutlenku węgla ruchu w głównych ośrodkach miejskich do 2030 r.

• Do 2050 r. - ograniczenie niemal do zera liczby śmiertelnych ofiar w ruchu drogowym. Dążąc do tego celu, UE stawia sobie za zadanie zmniejszenie liczby śmiertelnych wypadków o połowę do roku 2020. Jednocześnie UE stanie się bezdyskusyjnym liderem w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony transportu lotniczego, kolejowego i morskiego.

¹: Europejski system zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS), inteligentne systemy transportowe (drogowe), usługi informacji rzecznej (RIS), Europejski system wymiany informacji morskich SafeSeaNet, system dalekiego zasięgu do identyfikacji i śledzenia statków (LRIT).

Autor: Komisja Europejska