snimok ekrana 2025 10 17 v 12.19.01 af00f05b
Dwoje dziennikarzy, uwięzionych na Białorusi i w Gruzji, została laureatami Nagrody Sacharowa za wolność myśli w 2025 roku, która zostanie wręczona przez Parlament 16 grudnia.
Ogłaszając laureatów w sali plenarnej w środę, przewodnicząca PE Roberta Metsola powiedziała: „Przyznając tegoroczną Nagrodę Sacharowa za Wolność Myśli Andrzejowi Poczobutowi z Białorusi oraz Mzii Amaglobeli z Gruzji, oddajemy hołd dwóm dziennikarzom, których odwaga jest światłem nadziei dla wszystkich, którzy odmawiają milczenia. Oboje zapłacili wysoką cenę za mówienie prawdy w obliczu władzy, stając się symbolami walki o wolność i demokrację. Parlament stoi po ich stronie oraz po stronie wszystkich, domagających się wolności.”
Andrzej Poczobut to dziennikarz, eseista, bloger i działacz mniejszości polskiej na Białorusi. Znany z otwartej krytyki reżimu Łukaszenki oraz z publikacji na temat historii i praw człowieka, był wielokrotnie aresztowany. Przetrzymywany od 2021 roku, został skazany na osiem lat kolonii karnej. Jego stan zdrowia od tego czasu się pogorszył, jednak mimo braku niezbędnej opieki medycznej wciąż walczy o wolność i demokrację. Obecny stan zdrowia Poczobuta nie jest znany, a jego rodzina nie ma prawa do odwiedzin.
W rezolucji przyjętej 15 marca 2023 r. Parlament zażądał natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Andrzeja Poczobuta, stwierdzając, że zarzuty wobec niego są „motywowane politycznie” i mają na celu „uciszenie niezależnych głosów oraz tłumienie wolności słowa i zrzeszania się”.
Mzia Amaglobeli, gruzińska dziennikarka i dyrektorka internetowych portali informacyjnych Batumelebi i Netgazeti, została aresztowana w styczniu 2025 roku za udział w antyrządowych protestach w Gruzji. W sierpniu została skazana na dwa lata więzienia z powodów politycznych. Jako pierwsza kobieta–więzień polityczny w Gruzji od czasu uzyskania przez kraj niepodległości i obrończyni wolności słowa, Amaglobeli stała się symbolem prodemokratycznego ruchu protestacyjnego w Gruzji, sprzeciwiającego się reżimowi partii rządzącej „Gruzińskie Marzenie” po kontrowersyjnych wyborach z października 2024 r.
W rezolucji przyjętej 19 czerwca 2025 r. Parlament wezwał do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Mzii Amaglobeli w Gruzji, potępiając „systematyczne ataki reżimu Gruzińskiego Marzenia na instytucje demokratyczne, opozycję polityczną, niezależne media, społeczeństwo obywatelskie i niezawisłość sądownictwa”.
Parlament wspiera obrońców demokracji i wolności słowa
Parlament Europejski jest zdecydowanym zwolennikiem demokratycznej opozycji na Białorusi i w 2020 roku przyznał jej Nagrodę Sacharowa za wolność myśli. W maju 2024 roku przewodnicząca Roberta Metsola podpisała list intencyjny dotyczący wzmocnienia współpracy między Parlamentem Europejskim a siłami demokratycznymi na Białorusi. Podczas uroczystego posiedzenia plenarnego w Strasburgu 22 października 2025 r. Parlament gościł dwoje czołowych liderów białoruskiej opozycji, Siarhieja Cichanouskiego i Swiatłanę Cichanouską, a tego samego dnia przyjął kolejną rezolucję dotyczącą sytuacji na Białorusi.
W odniesieniu do Gruzji, w listopadzie 2024 roku Parlament wezwał do przeprowadzenia nowych wyborów po kontrowersyjnych wyborach z października 2024 r. W lipcu 2025 r. posłowie do PE przyjęli rezolucję potępiającą regres demokratyczny i represje w Gruzji, stwierdzając, że obecny rząd gruziński zagraża ścieżce akcesyjnej kraju do UE. Wezwali UE i państwa członkowskie do nałożenia dwustronnych i skoordynowanych sankcji personalnych na kluczowych urzędników partii Gruzińskie Marzenie. Zwrócili się także Komisję Europejską o dokonanie przeglądu wdrażania umowy stowarzyszeniowej UE–Gruzja.
Nagroda Sacharowa za wolność myśli
Nagroda Sacharowa za wolność myśli, nazwana imieniem radzieckiego fizyka i dysydenta politycznego Andrieja Sacharowa, jest najwyższym wyróżnieniem Unii Europejskiej w dziedzinie praw człowieka. Od 1988 roku Parlament co roku przyznaje ją osobom, grupom lub organizacjom za ich działania na rzecz obrony praw człowieka, wolności słowa i wartości demokratycznych.
Wielu laureatów Nagrody Sacharowa zostało później uhonorowanych Pokojową Nagrodą Nobla. Najnowszym przykładem jest Maria Corina Machado z Wenezueli, laureatka Nagrody Sacharowa 2024, która otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla w 2025 roku. Do grona tych laureatów należą również Nelson Mandela, Malala Yousafzai, Denis Mukwege, Nadia Murad, Aleś Bialacki i Oleksandra Matwiiczuk.
Aby zobaczyć listę poprzednich laureatów Nagrody Sacharowa, kliknij tutaj.
Źródło: Parlament Europejski
