Paula Pinho i Ursula von der Leyen
Komisja Europejska zaprezentowała pomysł na 10. Program Ramowy, który ma być realizowany w latach 2028–2034 w ramach kolejnego wieloletniego budżetu UE. Wstępne plany zakładają, że jego budżet w zakresie badań i innowacji zostanie niemal podwojony wobec obecnego Programu Ramowego (2021–2027), do 175 miliardów euro.
Nowa edycja programu Horyzont Europa ma na celu zwiększenie konkurencyjności Europy oraz finansowanie rozwiązań stawiających czoła globalnym wyzwaniom – od sztucznej inteligencji wspierającej lekarzy, przez satelity chroniące rolników, po czystsze i inteligentniejsze sposoby przemieszczania się, życia i pracy. Według wstępnych założeń, Program Ramowy na lata 2028-2034 będzie opierał się na osiągnięciach i sukcesach obecnego programu finansującego w UE badania i innowacje, którego realizacja trwa od 2021 roku i zakończy się w 2027 roku.
Struktura programu
Nowy program będzie najprawdopodobniej oparty na czterech filarach, które wspierać będą przełomowe badania i innowacje, przyciąganie i rozwój talentów w obszarze badań, wsparcie współpracy międzynarodowej oraz łączenie nauki ze społeczeństwem.
- Filar I: Doskonała nauka
Celem pierwszego filaru będzie wzmocnienie bazy naukowej UE, przyciąganie najlepszych talentów i promowanie doskonałych badań w Europie. Obejmie Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC), Działania Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) oraz badania naukowe prowadzone na potrzeby polityk UE poprzez Wspólne Centrum Badawcze. ERC zostanie rozszerzona, aby zwiększyć zdolność do wspierania badań pionierskich, koncentrując się na finansowaniu wybitnych naukowców i ich zespołów zgodnie z podejściem Wybierz Europę (Choose Europe).
- Filar II: Konkurencyjność i społeczeństwo
Celem drugiego filaru ma być wspieranie badań i innowacji w obszarach o dużym znaczeniu społecznym. Skupia się, we współpracy z Europejskim Funduszem Konkurencyjności, na konkurencyjności UE w takich dziedzinach, jak transformacja energetyczna, przywództwo cyfrowe, obronność, przemysł i przestrzeń kosmiczna. Będzie również odpowiadać na globalne wyzwania społeczne i obejmować Misje UE oraz inicjatywę Nowy Europejski Bauhaus.
- Filar III: Innowacje
Celem trzeciego filaru będzie wspieranie innowacji w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju nowych produktów, usług i modeli biznesowych. Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) zostanie rozszerzona, aby finansować projekty o wysokim ryzyku i przełomowym charakterze, z naciskiem na startupy z sektora obronnego i technologie podwójnego zastosowania (dual use).
- Filar IV: Europejska Przestrzeń Badawcza
Celem czwartego filaru będzie wspieranie rozwoju zintegrowanej Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA), z naciskiem na promowanie doskonałości i wpływu, w tym poprzez zreformowany komponent poszerzania uczestnictwa (Widening). Nowością będzie wsparcie dla rozwoju i funkcjonowania infrastruktury badawczej i technologicznej.
KE stawia na przełomowe projekty
Nowy program Horyzont Europa miałby być ściśle powiązany z Europejskim Funduszem Konkurencyjności. Jego twórcom zależy na tym, aby miał zdolność do rozwijania projektów typu moonshot. Są to ambitne projekty oparte na zaawansowanych technologiach, mające na celu wzmocnienie strategicznej autonomii UE poprzez badania, rozwój i prace wdrożeniowe. Projekty te, w założeniu, mają przechodzić ścieżkę od badań, przez demonstrację, aż po wdrożenie w rzeczywistych warunkach i będą wspierane przez wspomniane środki Unii Europejskiej, ale także środki krajowe, publiczne i prywatne.
KE zapowiada także uproszczenie zasad realizacji programu. Obejmować ono będzie ograniczenie liczby tematów konkursowych oraz skrócenie czasu od zakończenia naboru do podpisania umowy o dofinansowanie.
Wkrótce rozpoczną się negocjacje międzyinstytucjonalne pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją Europejską, więc zarówno struktura, jak i zasady funkcjonowania 10. Programu Ramowego mogą jeszcze ulec modyfikacjom w stosunku do zaprezentowanych przez Komisję Europejską.
Więcej informacji:
Źródło: Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE
