2020.06.01 logo KR
28 maja 2020 r. odbyło się pierwsze posiedzenie online Komisji COTER Europejskiego Komitetu Regionów, w którym wziął udział Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego. Spotkanie poświęcone było doświadczeniom europejskich samorządów w walce ze skutkami pandemii wywołanej COVID-19 oraz jej wpływowi na politykę spójności i wieloletnie ramy finansowe. Drugim ważnym punktem był ogłoszony przez Komisję Europejską w dniu 27 maja kompleksowy pakiet dotyczący planu odbudowy. Gościem posiedzenia był Marc Lemaître, dyrektor generalny Dyrekcji Komisji Europejskiej ds. Polityki regionalnej i miejskiej.
„Najbardziej inteligentna opcja jest najbardziej bezpieczna. Wszystkie osoby odpowiedzialne za korzystanie z planu ożywienia muszą przełożyć go na rzeczywistość obywateli” – tak rozpoczął dyskusję z europejskimi samorządowcami Marc Lemaître, dyrektor generalny Dyrekcji Komisji Europejskiej ds. Polityki regionalnej i miejskiej. Przedstawiając propozycję Komisji Europejskiej dotyczącą planu odbudowy zwrócił uwagę na wagę zrozumienia filozofii, która towarzyszyła jej tworzeniu. Nowy plan został zatytułowany: „Naprawa i przygotowanie na następną generację”. Naprawa jest niezbędna, a zakłócenia, które zostały zidentyfikowane, pokazały, że istnieje asymetria jeśli chodzi o wpływ kryzysu na różne obszary w Europie, również w zakresie możliwości reakcji poszczególnych państw członkowskich. Konieczne jest zagwarantowanie, że naprawa będzie miała miejsce w każdym miejscu w Europie z zachowaniem solidarności i spójności pomiędzy państwami członkowskimi i regionami.
Przygotowując się na następną generację należy nadać priorytet temu, co przygotowuje nas na przyszłość, zwłaszcza na cyfrową i zieloną transformację. Chodzi o pakiet solidarności i spójności, który zostanie zawarty w polityce spójności – inicjatywę REACT-UE. Będzie się ona koncentrować na naprawie systemu zdrowotnego, małych i średnich przedsiębiorstwach i rynku pracy. KE podkreśla, że musimy zwrócić się w przyszłość i upewnić, że możemy utorować drogę do ożywienia ekologicznego i cyfrowego. Aby to umożliwić, w latach 2021-2027 przeznaczone zostanie na ten cel 55 miliardów euro.
Jest to znaczące wzmocnienie w porównaniu z obecną perspektywą finansową. Konieczne jednak jest, aby oprócz siły wyrażonej ww. liczbie, nastąpiła szybka implementacja. Należy zadbać, aby wszystkie programy zostały wdrożone do końca 2023 roku. KE proponuje również, aby zachować pełną elastyczność by móc korzystać z natychmiastowych środków, które będą mogły być wykorzystane w miejscach najbardziej dotkniętych, w najbardziej wymagających wsparcia sektorach. W nowej perspektywie finansowej będzie zupełnie inny sposób przydzielania środków na poziomie narodowym, bo potrzeby i wyzwania są zupełnie inne niż w 2013 roku. Pod uwagę będą brane takie wskaźniki jak PKB, stopa bezrobocia i poziom dobrobytu .
Planowanie przyszłej polityki spójności, która jest projektem długoterminowym będzie wymagało powrotu do zasad regionalizacji, partnerstwa, uwzględniania regionów słabiej rozwiniętych. Obowiązująca obecnie pełna elastyczność nie będzie już możliwa, ale KE proponuje kilka poprawek odnośnie do przedstawionych propozycji na przyszłość, z uwzględnieniem lekcji jakie wyciągnęła w kontekście obecnego kryzysu, np. zwiększoną elastyczność w zakresie przenoszenia środków między funduszami czy podniesienie profilu niektórych sektorów: zdrowotnego, kulturalnego i turystycznego. KE proponuje również, aby państwa członkowskie skupiły się na zapewnieniu zatrudnienia młodych ludzi oraz na działaniach zmniejszających ubóstwo wśród dzieci. Trzeba będzie również dokonać nowych przeliczeń przydzielonych środków. W 2024 r., gdy będą już znane skutki kryzysu na poziomie krajowym, możliwe będzie uruchomienie dodatkowych 10 miliardów euro na następny okres.
W przedstawionym pakiecie odbudowy odniesiono się również do funduszu na rzecz sprawiedliwej transformacji, którego środki zostały zwiększone z 7,5 do 40 miliardów euro. Fundusz ten wzmacnia politykę spójności. Potrzebne jest podejście oparte na współzarządzaniu. Nie należy zapominać o regionach w opracowywaniu planu odbudowy, ani pomijać środków, które zostały już podjęte przez państwa członkowskie w ramach kroków naprawczych.
Przedstawiony pakiet naprawczy nastawiony jest na państwa członkowskie upewniając się, że możliwe będzie utrzymanie spójności między państwami członkowskimi i wspólnego rynku Decyzje dotyczące przyjęcia planu odbudowy muszą zostać podjęte jak najszybciej, bez zbędnej zwłoki. KE ma nadzieję, że plan zostanie on poparty już w lipcu na poziomie Rady Europejskiej, aby rozpocząć jego wdrażanie na początku jesieni tego roku.
Autor: Biuro Wielkopolski w Brukseli