Unia Europejska stoi na stanowisku, że inwestycje w badania naukowe i innowacje to przyszłość Europy. Pozwalają one konkurować na rynku światowym oraz zachować wyjątkowy europejski model społeczny. Bezpośrednio przyczyniają się także do podniesienia poziomu rozwoju oraz wzrostu dobrobytu poszczególnych obywateli i ogółu społeczeństwa.
Trzy główne cele aktualnej polityki UE w zakresie badań naukowych i innowacji zostały określone przez komisarza Carlosa Moedasa w 2015 r. i obejmują:
- otwarte innowacje – otwarcie procesu opracowywania innowacji na osoby posiadające doświadczenie w obszarach innych niż środowisko akademickie i naukowe,
- otwartą naukę – podejście do procesu naukowego koncentrujące się na rozpowszechnianiu wiedzy, jak tylko będzie dostępna, przy użyciu technologii cyfrowych i sieciowych technologii współpracy,
- otwarcie na świat – wspieranie międzynarodowej współpracy w środowisku naukowym.
Wcześniej, politykę w tym zakresie określała Unia Innowacji – jedna z głównych inicjatyw strategii Europa 2020, planu wzrostu społeczno-gospodarczego UE obowiązującego do 2020 r.
Wdrożeniu Unii Innowacji służył „Horyzont 2020” – europejski program w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2014-2020, z budżetem w wysokości niemal 80 mld euro. Horyzont 2020, który pozostanie aktywny do końca 2020 r. zakłada przekształcenie UE w wiodącą gospodarkę opartą na wiedzy, realizującą światowej klasy badania naukowe i innowacje na rzecz zapewnienia globalnej konkurencyjności Europy.
Badania i innowacje odgrywają także ważną rolę we wspieraniu Europejskiego Zielonego Ładu – nowego planu działania UE na rzecz zrównoważonej gospodarki i osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 r. Będą one miały kluczowe znaczenie dla:
- przechodzenia przez niezbędne przekształcenia gospodarki i przyspieszania tego procesu,
- wdrażania, demonstrowania i usuwania ryzyka z proponowanych rozwiązań,
- angażowania obywateli w innowacje społeczne.
Następcą Horyzontu 2020 jako unijnego programu w zakresie badań i innowacji będzie od 2021 r. „Horyzont Europa”, o proponowanym budżecie 100 mld euro. Jego silne instrumenty i innowacyjne zarządzanie pozwolą na wprowadzenie niezbędnych systemowych zmian by osiągnąć neutralność klimatyczną i zapewnić sprzyjającą włączeniu społecznemu transformację ekologiczną i gospodarczą.
Program Horyzont Europa, w synergii z innymi programami UE, będzie kluczem do zwiększenia krajowych inwestycji publicznych i prywatnych. Wspólnie będą one wspierać nowe technologie, zrównoważone rozwiązania i przełomowe innowacje oraz rozpowszechniać odnoszące sukcesy nowe rozwiązania w Europie i na świecie. Ponad 35% finansowania w ramach Horyzontu Europa przyczyni się do realizacji celów klimatycznych.
Organy UE zajmujące się badaniami naukowymi i innowacjami:
- Wspólne Centrum Badawcze (JRC) - służby Komisji odpowiedzialne za dostarczanie niezależnego i opartego na dowodach wsparcia naukowego i technicznego dla opracowywania strategii politycznych UE
- Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) – wspiera wyjątkowo ambitne i pionierskie programy badawcze
- Agencja Wykonawcza ds. Badań Naukowych (REA) – zarządza niemal połową dotacji na badania naukowe finansowane ze środków UE
- Agencja Wykonawcza ds. Małych i Średnich Przedsiębiorstw (EASME) – zarządza kilkoma unijnymi programami wspierającymi działalność przedsiębiorstw
- Agencja Wykonawcza ds. Innowacyjności i Sieci (INEA) – zarządza realizacją transeuropejskich sieci transportowych
- Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT) – ułatwia zawiązywanie partnerstw uczelni wyższych i jednostek zajmujących się badaniami naukowymi i innowacjami: „Wspólnoty wiedzy i innowacji”.
Opracowanie: Biuro Wielkopolski w Brukseli na podst. Komisji Europejskiej
Więcej informacji:
Badania naukowe i innowacje w UE
Dyrekcja Generalna ds. Badań Naukowych i Innowacji