Ukraina: Zwiększenie wsparcia w ramach polityki spójności w celu zaradzenia skutkom rosyjskiej agresji na Ukrainę poprzez „elastyczną pomoc dla terytoriów”

Komisja poczyniła kolejny ważny krok, aby pomóc państwom członkowskim, władzom regionalnym i lokalnym oraz partnerom w zaradzeniu skutkom napaści Rosji na Ukrainę, przyjmując „elastyczną pomoc dla terytoriów (FAST-CARE)”. Jest to nowy kompleksowy pakiet, który rozszerza wsparcie udzielane już w ramach działania polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie (CARE) poprzez oferowanie dalszego wsparcia i większej elastyczności finansowania w ramach polityki spójności.

W ramach CARE zmobilizowano inwestycje w mieszkalnictwo, opiekę zdrowotną, usługi tłumaczeniowe lub szkolenia dla osób wysiedlonych, a także dla krajów je przyjmujących. Jednak ze względu na zwiększające się potrzeby Rada Europejska, Parlament Europejski i regiony UE wezwały Komisję do przedstawienia nowych inicjatyw w ramach wieloletnich ram finansowych w celu wsparcia wysiłków państw członkowskich w tym zakresie.

FAST-CARE odpowiada na te wnioski oferując dodatkową elastyczność w zakresie realizacji inwestycji w ramach polityki spójności, przyczyniając się również do łagodzenia skutków opóźnień w realizacji projektów finansowanych przez UE wynikających ze skumulowanych efektów pandemii COVID-19 i wysokich kosztów energii oraz niedoborów surowców i siły roboczej wywołanych przez wojnę.

Pakiet wprowadza trzy zmiany do przepisów w zakresie polityki spójności na lata 2014–2020 i 2021–2027 w celu dalszego przyspieszenia i uproszczenia wsparcia państw członkowskich na rzecz integracji cudzoziemców, przy jednoczesnym dalszym wspieraniu odbudowy regionów po pandemii COVID-19:

• Dodatkowe wsparcie dla państw członkowskich, władz lokalnych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego przyjmujących osoby przesiedlone
  • Płatności zaliczkowe zostaną zwiększone o dodatkowe 3,5 mld EUR, które zostaną wypłacone w latach 2022 i 2023, co zapewni wszystkim państwom członkowskim szybką płynność finansową. Będzie to stanowić uzupełnienie 3,5 mld euro płatności zaliczkowych dokonanych już w ramach REACT-EU od marca 2022 r.
  • Możliwość współfinansowania UE na poziomie 100 proc. w ramach programów na lata 2014–2020 zostanie obecnie rozszerzona na środki promujące społeczno-gospodarczą integrację obywateli państw trzecich. Możliwość tę rozszerzono również na programy na lata 2021–2027, przy czym zostanie ona poddana przeglądowi w połowie 2024 r.
  • Państwa członkowskie mogą zwiększyć kwotę uproszczonego kosztu jednostkowego w celu pokrycia podstawowych potrzeb uchodźców z 40 EUR wprowadzonych przez CARE do 100 EUR na tydzień na osobę. Mogą one domagać się zwrotu tych kosztów przez okres do 26 tygodni; obecnie okres ten wynosi 13 tygodni. Umożliwia to dalsze uproszczenie wykorzystania funduszy na rzecz osób przesiedlonych.
  • Możliwość finansowania krzyżowego już przyznana w ramach CARE między Europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego a Europejskim Funduszem Społecznym (EFS) zostanie rozszerzona na Fundusz Spójności. Oznacza to, że Fundusz Spójności może teraz również uruchomić środki w celu zaradzenia skutkom wyzwań związanych z migracją.
•  Zapewnienie, że inwestycje trafią tam, gdzie są potrzebne
  • Co najmniej 30 % środków uruchomionych w ramach przewidzianych mechanizmów elastyczności należy przeznaczyć na operacje zarządzane przez władze lokalne i organizacje społeczeństwa obywatelskiego działające w społecznościach lokalnych, tak aby podmioty, które są obciążone w największym stopniu, otrzymały odpowiednie wsparcie.
  • Wydatki na operacje dotyczące wyzwań związanych z migracją mogą obecnie zostać zadeklarowane do zwrotu z mocą wsteczną, nawet jeśli operacja została już zakończona.
  • Programy mogą wspierać operacje poza zasięgiem geograficznym programu, ale w obrębie państwa członkowskiego. Umożliwi to kierowanie wsparcia tam, gdzie jest ono najbardziej potrzebne, ponieważ uchodźcy często przemieszczają się w obrębie państw członkowskich.
• Praktyczne wsparcie dla rozwiązania problemu opóźnień w realizacji projektów
  • Projekty o wartości powyżej 1 mln EUR (np. w sektorze budowlanym), wspierane w ramach programów na lata 2014–2020, które nie mogły zostać zrealizowane w terminie ze względu na wzrost cen oraz niedobór surowców i siły roboczej, mogą być nadal wspierane w ramach programów na lata 2021–2027.
  • Większa elastyczność dla państw członkowskich przy zamykaniu programów w celu maksymalizacji kwoty funduszy, które mogą uzyskać nawet w przypadku opóźnienia w realizacji.

Wypowiedzi członków kolegium komisarzy

Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący wykonawczy do spraw gospodarki służącej ludziom, powiedział: UE w pełni solidaryzuje się z Ukrainą przeciwko brutalnej agresji Rosji. Państwa członkowskie UE przyjęły miliony Ukraińców uciekających przed tą wojną, ale muszą również radzić sobie z jej skutkami gospodarczymi – na przykład dodatkowymi kosztami i trudnościami w łańcuchu dostaw. Przedstawiony dziś wniosek ma istotny cel humanitarny i gospodarczy: zwiększenie wsparcia UE dla osób przesiedlonych z Ukrainy oraz uproszczenie prac państw członkowskich w zakresie realizacji kluczowych projektów finansowanych przez UE, które obecnie mogą ulec opóźnieniu. Uczynimy to poprzez uproszczenie i uelastycznienie unijnych przepisów dotyczących polityki spójności, zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami i dbając o cele Zielonego Ładu.

 Komisarz do spraw spójności i reform Elisa Ferreira dodała: Konsekwencje niesprowokowanej i nieuzasadnionej inwazji Rosji na Ukrainę zwiększają się z dnia na dzień. Od samego początku polityka spójności stanowi kompleksową i pragmatyczną odpowiedź na różne trudności napotykane przez państwa członkowskie oraz władze regionalne i lokalne. Dziś, dzięki naszym wnioskom w sprawie FAST-CARE, zwiększamy naszą pomoc, proponując dodatkową elastyczność i więcej środków w ramach polityki spójności w celu integracji obywateli państw trzecich i wspierania tych, którzy bezpośrednio nad tą integracją pracują. Wnioski te przyczynią się również do złagodzenia skumulowanego negatywnego wpływu pandemii COVID-19 i wojny na realizację programów.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, dodał: UE przyjęła dotychczas ponad 6,2 mln osób uciekających przed rosyjską wojną napastniczą w Ukrainie. W bardzo trudnych warunkach władze państw członkowskich i organizacje społeczeństwa obywatelskiego wykonują ogromną pracę, oferując przyjeżdżającym osobom żywność, schronienie, edukację, doradztwo i zatrudnienie. Pakiet FAST-CARE jest konkretnym sposobem zapewnienia dodatkowej solidarności wszystkim państwom członkowskim za pomocą narzędzi i funduszy, którymi dysponujemy.

 Dalsze działania

Proponowane zmiany rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów na lata 2014–2020  i rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów na lata 2021–2027 wymagają przyjęcia przez Parlament Europejski i Radę.

 Kontekst

UE nadal wspiera Ukrainę w świetle niesprowokowanej i nieuzasadnionej agresji wojskowej ze strony Rosji.  Wspiera również swoje państwa członkowskie w ich wysiłkach na rzecz przyjmowania uchodźców z Ukrainy.

Inicjatywa CARE wprowadziła wysoki poziom elastyczności dla państw członkowskich w zakresie wykorzystywania dostępnych funduszy polityki spójności na lata 2014–2020 oraz zasobów Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym z myślą o wsparciu osób uciekających przed rosyjską inwazją na Ukrainę i zapewnieniu podstawowej pomocy materialnej, takiej jak żywność i odzież.

Ponadto Komisja wypłaciła 3,5 mld EUR płatności zaliczkowych w ramach REACT-EU i dodatkowo uprościła uruchamianie środków dzięki wprowadzeniu kosztów jednostkowych na osobę w celu pokrycia pilnych potrzeb uchodźców, takich jak żywność, podstawowa pomoc materialna, zakwaterowanie i transport. Ponadto pula środków w wysokości 10 mld EUR z REACT-EU na 2022 r. może zostać natychmiast wykorzystana na zaspokojenie tych nowych potrzeb.

Dzisiejsze wnioski ustawodawcze dodatkowo rozszerzają wsparcie Komisji na zainteresowane strony. Optymalizują one skuteczne wykorzystanie funduszy i zaspokajają dalsze potrzeby państw członkowskich oraz władz regionalnych i lokalnych powstałe w związku z wojną w Ukrainie.

Dodatkowe informacje

Strona internetowa – Solidarność UE z Ukrainą

Ukraina: UE wzmacnia solidarność z uciekającymi przed wojną

Pytania i odpowiedzi: Zwiększenie wsparcia w ramach polityki spójności w celu zaradzenia skutkom rosyjskiej agresji na Ukrainę poprzez „elastyczną pomoc dla terytoriów”

Komunikat i wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie FAST-CARE

CARE – Działania polityki spójności na rzecz uchodźców w Europie

Źródło: Komisja Europejska